| Descarga e instala la(s) fuente(s) indispensable(s) para ver Sánscrito en toda su gloria Lee Transliterando (2) (castellano) para comprender plenamente el sistema de transliteración |
Aṣṭādhyāyī
Capítulo 2
Introducción
Éste es el segundo capítulo de los ocho capítulos que componen el Aṣṭādhyāyī.
Esta obra fue escrita por el más grande gramático sánscrito de todos los tiempos: Pāṇini, que vivió alrededor del 500 a. de J. C. en India.
Este Aṣṭādhyāyī contiene todo el conjunto de reglas que controlan la gramática sánscrita. Es lectura obligada para todos los eruditos sánscritos y también para los que quieran profundizar en gramática sánscrita.
Ahora lee el Aṣṭādhyāyī y experimenta Supremo Deleite.
Importante: Todo lo que está entre paréntesis y en cursiva dentro de la traducción ha sido agregado por mí para completar el sentido de una determinada frase u oración. A su vez, todo lo que está entre doble guión (--...--) constituye adicional información aclaratoria también agregada por mí.
Subcapítulo 1
२.१.१ समर्थः पदविधिः।
2.1.1 Samarthaḥ padavidhiḥ|
Aún sin traducir.
२.१.२ सुबामन्त्रिते पराङ्गवत् स्वरे।
2.1.2 Subāmantrite parāṅgavat svare|
Aún sin traducir.
२.१.३ प्राक् कडारात् समासः।
2.1.3 Prāk kaḍārāt samāsaḥ|
Aún sin traducir.
२.१.४ सह सुपा।
2.1.4 Saha supā|
Aún sin traducir.
२.१.५ अव्ययीभावः।
2.1.5 Avyayībhāvaḥ|
Aún sin traducir.
२.१.६ अव्ययं विभक्तिसमीपसमृद्धिव्यृद्ध्यर्थाभावात्ययासम्प्रतिशब्दप्रादुर्भावपश्चाद्यथाऽऽनुपूर्व्ययौगपद्यसादृश्यसम्पत्तिसाकल्यान्तवचनेषु।
2.1.6 Avyayaṁ vibhaktisamīpasamṛddhivyṛddhyarthābhāvātyayāsampratiśabdaprādurbhāvapaścādyathā''nupūrvyayaugapadyasādṛśyasampattisākalyāntavacaneṣu|
Aún sin traducir.
२.१.७ यथाऽसादृये।
2.1.7 Yathā'sādṛye|
Aún sin traducir.
२.१.८ यावदवधारणे।
2.1.8 Yāvadavadhāraṇe|
Aún sin traducir.
२.१.९ सुप्प्रतिना मात्राऽर्थे।
2.1.9 Suppratinā mātrā'rthe|
Aún sin traducir.
२.१.१० अक्षशलाकासङ्ख्याः परिणा।
2.1.10 Akṣaśalākāsaṅkhyāḥ pariṇā|
Aún sin traducir.
२.१.११ विभाषा।
2.1.11 Vibhāṣā|
Aún sin traducir.
२.१.१२ अपपरिबहिरञ्चवः पञ्चम्या।
2.1.12 Apaparibahirañcavaḥ pañcamyā|
Aún sin traducir.
२.१.१३ आङ् मर्यादाऽभिविध्योः।
2.1.13 Āṅ maryādā'bhividhyoḥ|
Aún sin traducir.
२.१.१४ लक्षणेनाभिप्रती आभिमुख्ये।
2.1.14 Lakṣaṇenābhipratī ābhimukhye|
Aún sin traducir.
२.१.१५ अनुर्यत्समया।
2.1.15 Anuryatsamayā|
Aún sin traducir.
२.१.१६ यस्य चायामः।
2.1.16 Yasya cāyāmaḥ|
Aún sin traducir.
२.१.१७ तिष्ठद्गुप्रभृतीनि च।
2.1.17 Tiṣṭhadguprabhṛtīni ca|
Aún sin traducir.
२.१.१८ पारे मध्ये षष्ठ्या वा।
2.1.18 Pāre madhye ṣaṣṭhyā vā|
Aún sin traducir.
२.१.१९ सङ्ख्या वंश्येन।
2.1.19 Saṅkhyā vaṁśyena|
Aún sin traducir.
२.१.२० नदीभिश्च।
2.1.20 Nadībhiśca|
Aún sin traducir.
२.१.२१ अन्यपदार्थे च सञ्ज्ञायाम्।
2.1.21 Anyapadārthe ca sañjñāyām|
Aún sin traducir.
२.१.२२ तत्पुरुषः।
2.1.22 Tatpuruṣaḥ|
Aún sin traducir.
२.१.२३ द्विगुश्च।
2.1.23 Dviguśca|
Aún sin traducir.
२.१.२४ द्वितीया श्रितातीतपतितगतात्यस्तप्राप्तापन्नैः।
2.1.24 Dvitīyā śritātītapatitagatātyastaprāptāpannaiḥ|
Aún sin traducir.
२.१.२५ स्वयं क्तेन।
2.1.25 Svayaṁ ktena|
Aún sin traducir.
२.१.२६ खट्वा क्षेपे।
2.1.26 Khaṭvā kṣepe|
Aún sin traducir.
२.१.२७ सामि।
2.1.27 Sāmi|
Aún sin traducir.
२.१.२८ कालाः।
2.1.28 Kālāḥ|
Aún sin traducir.
२.१.२९ अत्यन्तसंयोगे च।
2.1.29 Atyantasaṁyoge ca|
Aún sin traducir.
२.१.३० तृतीया तत्कृतार्थेन गुणवचनेन।
2.1.30 Tṛtīyā tatkṛtārthena guṇavacanena|
Aún sin traducir.
२.१.३१ पूर्वसदृशसमोनार्थकलहनिपुणमिश्रश्लक्ष्णैः।
2.1.31 Pūrvasadṛśasamonārthakalahanipuṇamiśraślakṣṇaiḥ|
Aún sin traducir.
२.१.३२ कर्तृकरणे कृता बहुलम्।
2.1.32 Kartṛkaraṇe kṛtā bahulam|
Aún sin traducir.
२.१.३३ कृत्यैरधिकार्थवचने।
2.1.33 Kṛtyairadhikārthavacane|
Aún sin traducir.
२.१.३४ अन्नेन व्यञ्जनम्।
2.1.34 Annena vyañjanam|
Aún sin traducir.
२.१.३५ भक्ष्येण मिश्रीकरणम्।
2.1.35 Bhakṣyeṇa miśrīkaraṇam|
Aún sin traducir.
२.१.३६ चतुर्थी तदर्थार्थबलिहितसुखरक्षितैः।
2.1.36 Caturthī tadarthārthabalihitasukharakṣitaiḥ|
Aún sin traducir.
२.१.३७ पञ्चमी भयेन।
2.1.37 Pañcamī bhayena|
Aún sin traducir.
२.१.३८ अपेतापोढमुक्तपतितापत्रस्तैरल्पशः।
2.1.38 Apetāpoḍhamuktapatitāpatrastairalpaśaḥ|
Aún sin traducir.
२.१.३९ स्तोकान्तिकदूरार्थकृच्छ्राणि क्तेन।
2.1.39 Stokāntikadūrārthakṛcchrāṇi ktena|
Aún sin traducir.
२.१.४० सप्तमी शौण्डैः।
2.1.40 Saptamī śauṇḍaiḥ|
Aún sin traducir.
२.१.४१ सिद्धशुष्कपक्वबन्धैश्च।
2.1.41 Siddhaśuṣkapakvabandhaiśca|
Aún sin traducir.
२.१.४२ ध्वाङ्क्षेण क्षेपे।
2.1.42 Dhvāṅkṣeṇa kṣepe|
Aún sin traducir.
२.१.४३ कृत्यैरृणे।
2.1.43 Kṛtyairṛṇe|
Aún sin traducir.
२.१.४४ सञ्ज्ञायाम्।
2.1.44 Sañjñāyām|
Aún sin traducir.
२.१.४५ क्तेनाहोरात्रावयवाः।
2.1.45 Ktenāhorātrāvayavāḥ|
Aún sin traducir.
२.१.४६ तत्र।
2.1.46 Tatra|
Aún sin traducir.
२.१.४७ क्षेपे।
2.1.47 Kṣepe|
Aún sin traducir.
२.१.४८ पात्रेसमितादयश्च।
2.1.48 Pātresamitādayaśca|
Aún sin traducir.
२.१.४९ पूर्वकालैकसर्वजरत्पुराणनवकेवलाः समानाधिकरणेन।
2.1.49 Pūrvakālaikasarvajaratpurāṇanavakevalāḥ samānādhikaraṇena|
Aún sin traducir.
२.१.५० दिक्सङ्ख्ये सञ्ज्ञायाम्।
2.1.50 Diksaṅkhye sañjñāyām|
Aún sin traducir.
२.१.५१ तद्धितार्थोत्तरपदसमाहारे च।
2.1.51 Taddhitārthottarapadasamāhāre ca|
Aún sin traducir.
२.१.५२ सङ्ख्यापूर्वो द्विगुः।
2.1.52 Saṅkhyāpūrvo dviguḥ|
Aún sin traducir.
२.१.५३ कुत्सितानि कुत्सनैः।
2.1.53 Kutsitāni kutsanaiḥ|
Aún sin traducir.
२.१.५४ पापाणके कुत्सितैः।
2.1.54 Pāpāṇake kutsitaiḥ|
Aún sin traducir.
२.१.५५ उपमानानि सामान्यवचनैः।
2.1.55 Upamānāni sāmānyavacanaiḥ|
Aún sin traducir.
२.१.५६ उपमितं व्याघ्रादिभिः सामान्याप्रयोगे।
2.1.56 Upamitaṁ vyāghrādibhiḥ sāmānyāprayoge|
Aún sin traducir.
२.१.५७ विशेषणं विशेष्येण बहुलम्।
2.1.57 Viśeṣaṇaṁ viśeṣyeṇa bahulam|
Aún sin traducir.
२.१.५८ पूर्वापरप्रथमचरमजघन्यसमानमध्यमध्यमवीराश्च।
2.1.58 Pūrvāparaprathamacaramajaghanyasamānamadhyamadhyamavīrāśca|
Aún sin traducir.
२.१.५९ श्रेण्यादयः कृतादिभिः।
2.1.59 Śreṇyādayaḥ kṛtādibhiḥ|
Aún sin traducir.
२.१.६० क्तेन नञ्विशिष्टेनानञ्।
2.1.60 Ktena nañviśiṣṭenānañ|
Aún sin traducir.
२.१.६१ सन्महत्परमोत्तमोत्कृष्टाः पूज्यमानैः।
2.1.61 Sanmahatparamottamotkṛṣṭāḥ pūjyamānaiḥ|
Aún sin traducir.
२.१.६२ वृन्दारकनागकुञ्जरैः पूज्यमानम्।
2.1.62 Vṛndārakanāgakuñjaraiḥ pūjyamānam|
Aún sin traducir.
२.१.६३ कतरकतमौ जातिपरिप्रश्ने।
2.1.63 Katarakatamau jātiparipraśne|
Aún sin traducir.
२.१.६४ किं क्षेपे।
2.1.64 Kiṁ kṣepe|
Aún sin traducir.
२.१.६५ पोटायुवतिस्तोककतिपयगृष्टिधेनुवशावेहत्बष्कयणीप्रवक्तॄश्रोत्रियाध्यापकधूर्तैर्जातिः।
2.1.65 Poṭāyuvatistokakatipayagṛṣṭidhenuvaśāvehatbaṣkayaṇīpravaktṝśrotriyādhyāpakadhūrtairjātiḥ|
Aún sin traducir.
२.१.६६ प्रशंसावचनैश्च।
2.1.66 Praśaṁsāvacanaiśca|
Aún sin traducir.
२.१.६७ युवा खलतिपलितवलिनजरतीभिः।
2.1.67 Yuvā khalatipalitavalinajaratībhiḥ|
Aún sin traducir.
२.१.६८ कृत्यतुल्याख्या अजात्या।
2.1.68 Kṛtyatulyākhyā ajātyā|
Aún sin traducir.
२.१.६९ वर्णो वर्णेन।
2.1.69 Varṇo varṇena|
Aún sin traducir.
२.१.७० कुमारः श्रमणाऽऽदिभिः।
2.1.70 Kumāraḥ śramaṇā''dibhiḥ|
Aún sin traducir.
२.१.७१ चतुष्पादो गर्भिण्या।
2.1.71 Catuṣpādo garbhiṇyā|
Aún sin traducir.
२.१.७२ मयूरव्यंसकादयश्च।
2.1.72 Mayūravyaṁsakādayaśca|
Aún sin traducir.
Subcapítulo 2
२.२.१ पूर्वापराधरोत्तरमेकदेशिनैकाधिकरणे।
2.2.1 Pūrvāparādharottaramekadeśinaikādhikaraṇe|
Aún sin traducir.
२.२.२ अर्धं नपुंसकम्।
2.2.2 Ardhaṁ napuṁsakam|
Aún sin traducir.
२.२.३ द्वितीयतृतीयचतुर्थतुर्याण्यन्यतरस्याम्।
2.2.3 Dvitīyatṛtīyacaturthaturyāṇyanyatarasyām|
Aún sin traducir.
२.२.४ प्राप्तापन्ने च द्वितीयया।
2.2.4 Prāptāpanne ca dvitīyayā|
Aún sin traducir.
२.२.५ कालाः परिमाणिना।
2.2.5 Kālāḥ parimāṇinā|
Aún sin traducir.
२.२.६ नञ्।
2.2.6 Nañ|
Aún sin traducir.
२.२.७ ईषदकृता।
2.2.7 Īṣadakṛtā|
Aún sin traducir.
२.२.८ षष्ठी।
2.2.8 Ṣaṣṭhī|
Aún sin traducir.
२.२.९ याजकादिभिश्च।
2.2.9 Yājakādibhiśca|
Aún sin traducir.
२.२.१० न निर्धारणे।
2.2.10 Na nirdhāraṇe|
Aún sin traducir.
२.२.११ पूरणगुणसुहितार्थसदव्ययतव्यसमानाधिकरणेन।
2.2.11 Pūraṇaguṇasuhitārthasadavyayatavyasamānādhikaraṇena|
Aún sin traducir.
२.२.१२ क्तेन च पूजायाम्।
2.2.12 Ktena ca pūjāyām|
Aún sin traducir.
२.२.१३ अधिकरणवाचिना च।
2.2.13 Adhikaraṇavācinā ca|
Aún sin traducir.
२.२.१४ कर्मणि च।
2.2.14 Karmaṇi ca|
Aún sin traducir.
२.२.१५ तृजकाभ्यां कर्तरि।
2.2.15 Tṛjakābhyāṁ kartari|
Aún sin traducir.
२.२.१६ कर्त्तरि च।
2.2.16 Karttari ca|
Aún sin traducir.
२.२.१७ नित्यं क्रीडाजीविकयोः।
2.2.17 Nityaṁ krīḍājīvikayoḥ|
Aún sin traducir.
२.२.१८ कुगतिप्रादयः।
2.2.18 Kugatiprādayaḥ|
Aún sin traducir.
२.२.१९ उपपदमतिङ्।
2.2.19 Upapadamatiṅ|
Aún sin traducir.
२.२.२० अमैवाव्ययेन।
2.2.20 Amaivāvyayena|
Aún sin traducir.
२.२.२१ तृतीयाप्रभृतीन्यन्यतरस्याम्।
2.2.21 Tṛtīyāprabhṛtīnyanyatarasyām|
Aún sin traducir.
२.२.२२ क्त्वा च।
2.2.22 Ktvā ca|
Aún sin traducir.
२.२.२३ शेषो बहुव्रीहिः।
2.2.23 Śeṣo bahuvrīhiḥ|
Aún sin traducir.
२.२.२४ अनेकमन्यपदार्थे।
2.2.24 Anekamanyapadārthe|
Aún sin traducir.
२.२.२५ सङ्ख्ययाऽव्ययासन्नादूराधिकसङ्ख्याः सङ्ख्येये।
2.2.25 Saṅkhyayā'vyayāsannādūrādhikasaṅkhyāḥ saṅkhyeye|
Aún sin traducir.
२.२.२६ दिङ्नामान्यन्तराले।
2.2.26 Diṅnāmānyantarāle|
Aún sin traducir.
२.२.२७ तत्र तेनेदमिति सरूपे।
2.2.27 Tatra tenedamiti sarūpe|
Aún sin traducir.
२.२.२८ तेन सहेति तुल्ययोगे।
2.2.28 Tena saheti tulyayoge|
Aún sin traducir.
२.२.२९ चार्थे द्वन्द्वः।
2.2.29 Cārthe dvandvaḥ|
Aún sin traducir.
२.२.३० उपसर्जनं पूर्वम्।
2.2.30 Upasarjanaṁ pūrvam|
Aún sin traducir.
२.२.३१ राजदन्तादिषु परम्।
2.2.31 Rājadantādiṣu param|
Aún sin traducir.
२.२.३२ द्वन्द्वे घि।
2.2.32 Dvandve ghi|
Aún sin traducir.
२.२.३३ अजाद्यदन्तम्।
2.2.33 Ajādyadantam|
Aún sin traducir.
२.२.३४ अल्पाच्तरम्।
2.2.34 Alpāctaram|
Aún sin traducir.
२.२.३५ सप्तमीविशेषणे बहुव्रीहौ।
2.2.35 Saptamīviśeṣaṇe bahuvrīhau|
Aún sin traducir.
२.२.३६ निष्ठा।
2.2.36 Niṣṭhā|
Aún sin traducir.
२.२.३७ वाऽऽहिताग्न्यादिषु।
2.2.37 Vā''hitāgnyādiṣu|
Aún sin traducir.
२.२.३८ कडाराः कर्मधराये।
2.2.38 Kaḍārāḥ karmadharāye|
Aún sin traducir.
Subcapítulo 3
२.३.१ अनभिहिते।
2.3.1 Anabhihite|
Aún sin traducir.
२.३.२ कर्मणि द्वितीया।
2.3.2 Karmaṇi dvitīyā|
Aún sin traducir.
२.३.३ तृतीया च होश्छन्दसि।
2.3.3 Tṛtīyā ca hośchandasi|
Aún sin traducir.
२.३.४ अन्तराऽन्तरेण युक्ते।
2.3.4 Antarā'ntareṇa yukte|
Aún sin traducir.
२.३.५ कालाध्वनोरत्यन्तसंयोगे।
2.3.5 Kālādhvanoratyantasaṁyoge|
Aún sin traducir.
२.३.६ अपवर्गे तृतीया।
2.3.6 Apavarge tṛtīyā|
Aún sin traducir.
२.३.७ सप्तमीपञ्चम्यौ कारकमध्ये।
2.3.7 Saptamīpañcamyau kārakamadhye|
Aún sin traducir.
२.३.८ कर्मप्रवचनीययुक्ते द्वितीया।
2.3.8 Karmapravacanīyayukte dvitīyā|
Aún sin traducir.
२.३.९ यस्मादधिकं यस्य चेश्वरवचनं तत्र सप्तमी।
2.3.9 Yasmādadhikaṁ yasya ceśvaravacanaṁ tatra saptamī|
Aún sin traducir.
२.३.१० पञ्चमी अपाङ्परिभिः।
2.3.10 Pañcamī apāṅparibhiḥ|
Aún sin traducir.
२.३.११ प्रतिनिधिप्रतिदाने च यस्मात्।
2.3.11 Pratinidhipratidāne ca yasmāt|
Aún sin traducir.
२.३.१२ गत्यर्थकर्मणि द्वितीयाचतुर्थ्यौ चेष्टायामनध्वनि।
2.3.12 Gatyarthakarmaṇi dvitīyācaturthyau ceṣṭāyāmanadhvani|
Aún sin traducir.
२.३.१३ चतुर्थी सम्प्रदाने।
2.3.13 Caturthī sampradāne|
Aún sin traducir.
२.३.१४ क्रियार्थोपपदस्य च कर्मणि स्थानिनः।
2.3.14 Kriyārthopapadasya ca karmaṇi sthāninaḥ|
Aún sin traducir.
२.३.१५ तुमर्थाच्च भाववचनात्।
2.3.15 Tumarthācca bhāvavacanāt|
Aún sin traducir.
२.३.१६ नमःस्वस्तिस्वाहास्वधालंवषड्योगाच्च।
2.3.16 Namaḥsvastisvāhāsvadhālaṁvaṣaḍyogācca|
Aún sin traducir.
२.३.१७ मन्यकर्मण्यनादरे विभाषाऽप्राणिषु।
2.3.17 Manyakarmaṇyanādare vibhāṣā'prāṇiṣu|
Aún sin traducir.
२.३.१८ कर्तृकरणयोस्तृतीया।
2.3.18 Kartṛkaraṇayostṛtīyā|
Aún sin traducir.
२.३.१९ सहयुक्तेऽप्रधाने।
2.3.19 Sahayukte'pradhāne|
Aún sin traducir.
२.३.२० येनाङ्गविकारः।
2.3.20 Yenāṅgavikāraḥ|
Aún sin traducir.
२.३.२१ इत्थम्भूतलक्षणे।
2.3.21 Itthambhūtalakṣaṇe|
Aún sin traducir.
२.३.२२ सञ्ज्ञोऽन्यतरस्यां कर्मणि।
2.3.22 Sañjño'nyatarasyāṁ karmaṇi|
Aún sin traducir.
२.३.२३ हेतौ।
2.3.23 Hetau|
Aún sin traducir.
२.३.२४ अकर्तर्यृणे पञ्चमी।
2.3.24 Akartaryṛṇe pañcamī|
Aún sin traducir.
२.३.२५ विभाषा गुणेऽस्त्रियाम्।
2.3.25 Vibhāṣā guṇe'striyām|
Aún sin traducir.
२.३.२६ षष्ठी हेतुप्रयोगे।
2.3.26 Ṣaṣṭhī hetuprayoge|
Aún sin traducir.
२.३.२७ सर्वनाम्नस्तृतीया च।
2.3.27 Sarvanāmnastṛtīyā ca|
Aún sin traducir.
२.३.२८ अपादाने पञ्चमी।
2.3.28 Apādāne pañcamī|
Aún sin traducir.
२.३.२९ अन्यारादितरर्त्तेदिक्शब्दाञ्चूत्तरपदाजाहियुक्ते।
2.3.29 Anyārāditararttedikśabdāñcūttarapadājāhiyukte|
Aún sin traducir.
२.३.३० षष्ठ्यतसर्थप्रत्ययेन।
2.3.30 Ṣaṣṭhyatasarthapratyayena|
Aún sin traducir.
२.३.३१ एनपा द्वितीया।
2.3.31 Enapā dvitīyā|
Aún sin traducir.
२.३.३२ पृथग्विनानानाभिस्तृतीयाऽन्यतरस्याम्।
2.3.32 Pṛthagvinānānābhistṛtīyā'nyatarasyām|
Aún sin traducir.
२.३.३३ करणे च स्तोकाल्पकृच्छ्रकतिपयस्यासत्त्ववचनस्य।
2.3.33 Karaṇe ca stokālpakṛcchrakatipayasyāsattvavacanasya|
Aún sin traducir.
२.३.३४ दूरान्तिकार्थैः षष्ठ्यन्यतरस्याम्।
2.3.34 Dūrāntikārthaiḥ ṣaṣṭhyanyatarasyām|
Aún sin traducir.
२.३.३५ दूरान्तिकार्थेभ्यो द्वितीया च।
2.3.35 Dūrāntikārthebhyo dvitīyā ca|
Aún sin traducir.
२.३.३६ सप्तम्यधिकरणे च।
2.3.36 Saptamyadhikaraṇe ca|
Aún sin traducir.
२.३.३७ यस्य च भावेन भावलक्षणम्।
2.3.37 Yasya ca bhāvena bhāvalakṣaṇam|
Aún sin traducir.
२.३.३८ षष्ठी चानादरे।
2.3.38 Ṣaṣṭhī cānādare|
Aún sin traducir.
२.३.३९ स्वामीश्वराधिपतिदायादसाक्षिप्रतिभूप्रसूतैश्च।
2.3.39 Svāmīśvarādhipatidāyādasākṣipratibhūprasūtaiśca|
Aún sin traducir.
२.३.४० आयुक्तकुशलाभ्यां चासेवायाम्।
2.3.40 Āyuktakuśalābhyāṁ cāsevāyām|
Aún sin traducir.
२.३.४१ यतश्च निर्धारणम्।
2.3.41 Yataśca nirdhāraṇam|
Aún sin traducir.
२.३.४२ पञ्चमी विभक्ते।
2.3.42 Pañcamī vibhakte|
Aún sin traducir.
२.३.४३ साधुनिपुणाभ्याम् अर्चायां सप्तम्यप्रतेः।
2.3.43 Sādhunipuṇābhyām arcāyāṁ saptamyaprateḥ|
Aún sin traducir.
२.३.४४ प्रसितोत्सुकाभ्यां तृतीया च।
2.3.44 Prasitotsukābhyāṁ tṛtīyā ca|
Aún sin traducir.
२.३.४५ नक्षत्रे च लुपि।
2.3.45 Nakṣatre ca lupi|
Aún sin traducir.
२.३.४६ प्रातिपदिकार्थलिङ्गपरिमाणवचनमात्रे प्रथमा।
2.3.46 Prātipadikārthaliṅgaparimāṇavacanamātre prathamā|
Aún sin traducir.
२.३.४७ सम्बोधने च।
2.3.47 Sambodhane ca|
Aún sin traducir.
२.३.४८ साऽऽमन्त्रितम्।
2.3.48 Sā''mantritam|
Aún sin traducir.
२.३.४९ एकवचनं सम्बुद्धिः।
2.3.49 Ekavacanaṁ sambuddhiḥ|
Aún sin traducir.
२.३.५० षष्ठी शेषे।
2.3.50 Ṣaṣṭhī śeṣe|
Aún sin traducir.
२.३.५१ ज्ञोऽविदर्थस्य करणे।
2.3.51 Jño'vidarthasya karaṇe|
Aún sin traducir.
२.३.५२ अधीगर्थदयेशां कर्मणि।
2.3.52 Adhīgarthadayeśāṁ karmaṇi|
Aún sin traducir.
२.३.५३ कृञः प्रतियत्ने।
2.3.53 Kṛñaḥ pratiyatne|
Aún sin traducir.
२.३.५४ रुजार्थानां भाववचनानामज्वरेः।
2.3.54 Rujārthānāṁ bhāvavacanānāmajvareḥ|
Aún sin traducir.
२.३.५५ आशिषि नाथः।
2.3.55 Āśiṣi nāthaḥ|
Aún sin traducir.
२.३.५६ जासिनिप्रहणनाटक्राथपिषां हिंसायाम्।
2.3.56 Jāsiniprahaṇanāṭakrāthapiṣāṁ hiṁsāyām|
Aún sin traducir.
२.३.५७ व्यवहृपणोः समर्थयोः।
2.3.57 Vyavahṛpaṇoḥ samarthayoḥ|
Aún sin traducir.
२.३.५८ दिवस्तदर्थस्य।
2.3.58 Divastadarthasya|
Aún sin traducir.
२.३.५९ विभाषोपसर्गे।
2.3.59 Vibhāṣopasarge|
Aún sin traducir.
२.३.६० द्वितीया ब्राह्मणे।
2.3.60 Dvitīyā brāhmaṇe|
Aún sin traducir.
२.३.६१ प्रेष्यब्रुवोर्हविषो देवतासम्प्रदाने।
2.3.61 Preṣyabruvorhaviṣo devatāsampradāne|
Aún sin traducir.
२.३.६२ चतुर्थ्यर्थे बहुलं छन्दसि।
2.3.62 Caturthyarthe bahulaṁ chandasi|
Aún sin traducir.
२.३.६३ यजेश्च करणे।
2.3.63 Yajeśca karaṇe|
Aún sin traducir.
२.३.६४ कृत्वोऽर्थप्रयोगे कालेऽधिकरणे।
2.3.64 Kṛtvo'rthaprayoge kāle'dhikaraṇe|
Aún sin traducir.
२.३.६५ कर्तृकर्मणोः कृति।
2.3.65 Kartṛkarmaṇoḥ kṛti|
Aún sin traducir.
२.३.६६ उभयप्राप्तौ कर्मणि।
2.3.66 Ubhayaprāptau karmaṇi|
Aún sin traducir.
२.३.६७ क्तस्य च वर्तमाने।
2.3.67 Ktasya ca vartamāne|
Aún sin traducir.
२.३.६८ अधिकरणवाचिनश्च।
2.3.68 Adhikaraṇavācinaśca|
Aún sin traducir.
२.३.६९ न लोकाव्ययनिष्ठाखलर्थतृनाम्।
2.3.69 Na lokāvyayaniṣṭhākhalarthatṛnām|
Aún sin traducir.
२.३.७० अकेनोर्भविष्यदाधमर्ण्ययोः।
2.3.70 Akenorbhaviṣyadādhamarṇyayoḥ|
Aún sin traducir.
२.३.७१ कृत्यानां कर्तरि वा।
2.3.71 Kṛtyānāṁ kartari vā|
Aún sin traducir.
२.३.७२ तुल्यार्थैरतुलोपमाभ्यां तृतीयाऽन्यतरस्याम्।
2.3.72 Tulyārthairatulopamābhyāṁ tṛtīyā'nyatarasyām|
Aún sin traducir.
२.३.७३ चतुर्थी चाशिष्यायुष्यमद्रभद्रकुशलसुखार्थहितैः।
2.3.73 Caturthī cāśiṣyāyuṣyamadrabhadrakuśalasukhārthahitaiḥ|
Aún sin traducir.
Subcapítulo 4
२.४.१ द्विगुरेकवचनम्।
2.4.1 Dvigurekavacanam|
Aún sin traducir.
२.४.२ द्वन्द्वश्च प्राणितूर्यसेनाङ्गानाम्।
2.4.2 Dvandvaśca prāṇitūryasenāṅgānām|
Aún sin traducir.
२.४.३ अनुवादे चरणानाम्।
2.4.3 Anuvāde caraṇānām|
Aún sin traducir.
२.४.४ अध्वर्युक्रतुरनपुंसकम्.।
2.4.4 Adhvaryukraturanapuṁsakam.|
Aún sin traducir.
२.४.५ अध्ययनतोऽविप्रकृष्टाख्यानाम्।
2.4.5 Adhyayanato'viprakṛṣṭākhyānām|
Aún sin traducir.
२.४.६ जातिरप्राणिनाम्।
2.4.6 Jātiraprāṇinām|
Aún sin traducir.
२.४.७ विशिष्टलिङ्गो नदी देशोऽग्रामाः।
2.4.7 Viśiṣṭaliṅgo nadī deśo'grāmāḥ|
Aún sin traducir.
२.४.८ क्षुद्रजन्तवः।
2.4.8 Kṣudrajantavaḥ|
Aún sin traducir.
२.४.९ येषां च विरोधः शाश्वतिकः।
2.4.9 Yeṣāṁ ca virodhaḥ śāśvatikaḥ|
Aún sin traducir.
२.४.१० शूद्राणामनिरवसितानाम्।
2.4.10 Śūdrāṇāmaniravasitānām|
Aún sin traducir.
२.४.११ गवाश्वप्रभृतीनि च।
2.4.11 Gavāśvaprabhṛtīni ca|
Aún sin traducir.
२.४.१२ विभाषा वृक्षमृगतृणधान्यव्यञ्जनपशुशकुन्यश्ववडवपूर्वापराधरोत्तराणाम्।
2.4.12 Vibhāṣā vṛkṣamṛgatṛṇadhānyavyañjanapaśuśakunyaśvavaḍavapūrvāparādharottarāṇām|
Aún sin traducir.
२.४.१३ विप्रतिषिद्धं चानधिकरणवाचि।
2.4.13 Vipratiṣiddhaṁ cānadhikaraṇavāci|
Aún sin traducir.
२.४.१४ न दधिपयादीनि।
2.4.14 Na dadhipayādīni|
Aún sin traducir.
२.४.१५ अधिकरणैतावत्त्वे च।
2.4.15 Adhikaraṇaitāvattve ca|
Aún sin traducir.
२.४.१६ विभाषा समीपे।
2.4.16 Vibhāṣā samīpe|
Aún sin traducir.
२.४.१७ स नपुंसकम्।
2.4.17 Sa napuṁsakam|
Aún sin traducir.
२.४.१८ अव्ययीभावश्च।
2.4.18 Avyayībhāvaśca|
Aún sin traducir.
२.४.१९ तत्पुरुषोऽनञ् कर्मधारयः।
2.4.19 Tatpuruṣo'nañ karmadhārayaḥ|
Aún sin traducir.
२.४.२० सञ्ज्ञायां कन्थोशीनरेषु।
2.4.20 Sañjñāyāṁ kanthośīnareṣu|
Aún sin traducir.
२.४.२१ उपज्ञोपक्रमं तदाद्याचिख्यासायाम्।
2.4.21 Upajñopakramaṁ tadādyācikhyāsāyām|
Aún sin traducir.
२.४.२२ छाया बाहुल्ये।
2.4.22 Chāyā bāhulye|
Aún sin traducir.
२.४.२३ सभा राजाऽमनुष्यपूर्वा।
2.4.23 Sabhā rājā'manuṣyapūrvā|
Aún sin traducir.
२.४.२४ अशाला च।
2.4.24 Aśālā ca|
Aún sin traducir.
२.४.२५ विभाषा सेनासुराछायाशालानिशानाम्।
2.4.25 Vibhāṣā senāsurāchāyāśālāniśānām|
Aún sin traducir.
२.४.२६ परवल्लिङ्गं द्वन्द्वतत्पुरुषयोः।
2.4.26 Paravalliṅgaṁ dvandvatatpuruṣayoḥ|
Aún sin traducir.
२.३.२७ पूर्ववदश्ववडवौ।
2.3.27 Pūrvavadaśvavaḍavau|
Aún sin traducir.
२.४.२८ हेमन्तशिशिरावहोरात्रे च च्छन्दसि।
2.4.28 Hemantaśiśirāvahorātre ca cchandasi|
Aún sin traducir.
२.४.२९ रात्राह्नाहाः पुंसि।
2.4.29 Rātrāhnāhāḥ puṁsi|
Aún sin traducir.
२.४.३० अपथं नपुंसकम्।
2.4.30 Apathaṁ napuṁsakam|
Aún sin traducir.
२.४.३१ अर्धर्चाः पुंसि च।
2.4.31 Ardharcāḥ puṁsi ca|
Aún sin traducir.
२.४.३२ इदमोऽन्वादेशेऽशनुदात्तस्तृतीयाऽऽदौ।
2.4.32 Idamo'nvādeśe'śanudāttastṛtīyā''dau|
Aún sin traducir.
२.४.३३ एतदस्त्रतसोस्त्रतसौ चानुदात्तौ।
2.4.33 Etadastratasostratasau cānudāttau|
Aún sin traducir.
२.४.३४ द्वितीयाटौस्स्वेनः।
2.4.34 Dvitīyāṭaussvenaḥ|
Aún sin traducir.
२.४.३५ आर्द्धधातुके।
2.4.35 Ārddhadhātuke|
Aún sin traducir.
२.४.३६ अदो जग्धिर्ल्यप्ति किति।
2.4.36 Ado jagdhirlyapti kiti|
Aún sin traducir.
२.४.३७ लुङ्सनोर्घसॢ।
2.4.37 Luṅsanorghasḷ|
Aún sin traducir.
२.४.३८ घञपोश्च।
2.4.38 Ghañapośca|
Aún sin traducir.
२.४.३९ बहुलं छन्दसि।
2.4.39 Bahulaṁ chandasi|
Aún sin traducir.
२.४.४० लिट्यन्यतरस्याम्।
2.4.40 Liṭyanyatarasyām|
Aún sin traducir.
२.४.४१ वेञो वयिः।
2.4.41 Veño vayiḥ|
Aún sin traducir.
२.४.४२ हनो वध लिङि।
2.4.42 Hano vadha liṅi|
Aún sin traducir.
२.४.४३ लुङि च।
2.4.43 Luṅi ca|
Aún sin traducir.
२.४.४४ आत्मनेपदेष्वन्यतरस्याम्।
2.4.44 Ātmanepadeṣvanyatarasyām|
Aún sin traducir.
२.४.४५ इणो गा लुङि।
2.4.45 Iṇo gā luṅi|
Aún sin traducir.
२.४.४६ णौ गमिरबोधने।
2.4.46 Ṇau gamirabodhane|
Aún sin traducir.
२.४.४७ सनि च।
2.4.47 Sani ca|
Aún sin traducir.
२.४.४८ इङश्च।
2.4.48 Iṅaśca|
Aún sin traducir.
२.४.४९ गाङ् लिटि।
2.4.49 Gāṅ liṭi|
Aún sin traducir.
२.४.५० विभाषा लुङ्लृङोः।
2.4.50 Vibhāṣā luṅlṛṅoḥ|
Aún sin traducir.
२.४.५१ णौ च सम्ँश्चङोः।
2.4.51 Ṇau ca sam̐ścaṅoḥ|
Aún sin traducir.
२.४.५२ अस्तेर्भूः।
2.4.52 Asterbhūḥ|
Aún sin traducir.
२.४.५३ ब्रुवो वचिः।
2.4.53 Bruvo vaciḥ|
Aún sin traducir.
२.४.५४ चक्षिङः ख्याञ्।
2.4.54 Cakṣiṅaḥ khyāñ|
Aún sin traducir.
२.४.५५ वा लिटि।
2.4.55 Vā liṭi|
Aún sin traducir.
२.४.५६ अजेर्व्यघञपोः।
2.4.56 Ajervyaghañapoḥ|
Aún sin traducir.
२.४.५७ वा यौ।
2.4.57 Vā yau|
Aún sin traducir.
२.४.५८ ण्यक्षत्रियार्षञितो यूनि लुगणिञोः।
2.4.58 Ṇyakṣatriyārṣañito yūni lugaṇiñoḥ|
Aún sin traducir.
२.४.५९ पैलादिभ्यश्च।
2.4.59 Pailādibhyaśca|
Aún sin traducir.
२.४.६० इञः प्राचाम्।
2.4.60 Iñaḥ prācām|
Aún sin traducir.
२.४.६१ न तौल्वलिभ्यः।
2.4.61 Na taulvalibhyaḥ|
Aún sin traducir.
२.४.६२ तद्राजस्य बहुषु तेनैवास्त्रियाम्।
2.4.62 Tadrājasya bahuṣu tenaivāstriyām|
Aún sin traducir.
२.४.६३ यस्कादिभ्यो गोत्रे।
2.4.63 Yaskādibhyo gotre|
Aún sin traducir.
२.४.६४ यञञोश्च।
2.4.64 Yañañośca|
Aún sin traducir.
२.४.६५ अत्रिभृगुकुत्सवसिष्ठगोतमाङ्गिरोभ्यश्च।
2.4.65 Atribhṛgukutsavasiṣṭhagotamāṅgirobhyaśca|
Aún sin traducir.
२.४.६६ बह्वचः इञः प्राच्यभरतेषु।
2.4.66 Bahvacaḥ iñaḥ prācyabharateṣu|
Aún sin traducir.
२.४.६७ न गोपवनादिभ्यः।
2.4.67 Na gopavanādibhyaḥ|
Aún sin traducir.
२.४.६८ तिककितवादिभ्यो द्वन्द्वे।
2.4.68 Tikakitavādibhyo dvandve|
Aún sin traducir.
२.४.६९ उपकादिभ्योऽन्यतरस्यामद्वन्द्वे।
2.4.69 Upakādibhyo'nyatarasyāmadvandve|
Aún sin traducir.
२.४.७० आगस्त्यकौण्डिन्ययोरगस्तिकुण्डिनच्।
2.4.70 Āgastyakauṇḍinyayoragastikuṇḍinac|
Aún sin traducir.
२.४.७१ सुपो धातुप्रातिपदिकयोः।
2.4.71 Supo dhātuprātipadikayoḥ|
Aún sin traducir.
२.४.७२ अदिप्रभृतिभ्यः शपः।
2.4.72 Adiprabhṛtibhyaḥ śapaḥ|
Aún sin traducir.
२.४.७३ बहुलं छन्दसि।
2.4.73 Bahulaṁ chandasi|
Aún sin traducir.
२.४.७४ यङोऽचि च।
2.4.74 Yaṅo'ci ca|
Aún sin traducir.
२.४.७५ जुहोत्यादिभ्यः श्लुः।
2.4.75 Juhotyādibhyaḥ śluḥ|
Aún sin traducir.
२.४.७६ बहुलं छन्दसि।
2.4.76 Bahulaṁ chandasi|
Aún sin traducir.
२.४.७७ गातिस्थाघुपाभूभ्यः सिचः परस्मैपदेषु।
2.4.77 Gātisthāghupābhūbhyaḥ sicaḥ parasmaipadeṣu|
Aún sin traducir.
२.४.७८ विभाषा घ्राधेट्शाच्छासः।
2.4.78 Vibhāṣā ghrādheṭśācchāsaḥ|
Aún sin traducir.
२.४.७९ तनादिभ्यस्तथासोः।
2.4.79 Tanādibhyastathāsoḥ|
Aún sin traducir.
२.४.८० मन्त्रे घसह्वरणशवृदहाद्वृच्कृगमिजनिभ्यो लेः।
2.4.80 Mantre ghasahvaraṇaśavṛdahādvṛckṛgamijanibhyo leḥ|
Aún sin traducir.
२.४.८१ आमः।
2.4.81 Āmaḥ|
Aún sin traducir.
२.४.८२ अव्ययादाप्सुपः।
2.4.82 Avyayādāpsupaḥ|
Aún sin traducir.
२.४.८३ नाव्ययीभावादतोऽम्त्वपञ्चम्याः।
2.4.83 Nāvyayībhāvādato'mtvapañcamyāḥ|
Aún sin traducir.
२.४.८४ तृतीयासप्तम्योर्बहुलम्।
2.4.84 Tṛtīyāsaptamyorbahulam|
Aún sin traducir.
२.४.८५ लुटः प्रथमस्य डारौरसः।
2.4.85 Luṭaḥ prathamasya ḍāraurasaḥ|
Aún sin traducir.
LA TRADUCCIÓN ESTÁ EN PROGRESO SIN NINGÚN TIPO DE PULIDO TODAVÍA
Información Adicional
Este documento ha sido concebido por Gabriel Pradīpaka, uno de los dos fundadores de este sitio, y guru espiritual versado en idioma Sánscrito y filosofía Trika.
Para mayor información sobre Sánscrito, Yoga y Filosofía India; o si quieres hacerme algún comentario, preguntar algo o corregir algún error, siéntete libre de contactarnos: Ésta es nuestra dirección de correo.
| Regresa a Capítulo 1 |  |
Sigue leyendo Capítulo 3 |