| Скачайте и установите необходимые шрифты, чтобы санскрит отображался во всей его красе Прочтите Транслитерация (2) (русский), чтобы полностью понять систему транслитерации |
Aṣṭādhyāyī
Глава 4
Introduction
This is the fourth chapter out of eight chapters Aṣṭādhyāyī consists of.
This work was written by the greatest Sanskrit grammarian of all time: Pāṇini, who lived about 500BCE in India.
This Aṣṭādhyāyī contains the entire set of rules controlling Sanskrit grammar. It is required reading for all Sanskrit scholars and also for those who want to go deep at Sanskrit grammar.
Now read Aṣṭādhyāyī and experience Supreme Delight.
Important: All that is in brackets and italicized within the translation has been added by me in order to complete the sense of a particular phrase or sentence. In turn, all that is between double hyphen (--...--) constitutes clarifying further information also added by me.
Subchapter 1
४.१.१ ङ्याप्प्रातिपदिकात्।
4.1.1 Ṅyāpprātipadikāt|
Untranslated yet.
४.१.२ स्वौजसमौट्छष्टाभ्याम्भिस्ङेभ्याम्भ्यस्ङसिभ्याम्भ्यस्ङसोसाम्ङ्योस्सुप्।
4.1.2 Svaujasamauṭchaṣṭābhyāmbhisṅebhyāmbhyasṅasibhyāmbhyasṅasosāmṅyossup|
Untranslated yet.
४.१.३ स्त्रियाम्।
4.1.3 Striyām|
Untranslated yet.
४.१.४ अजाद्यतष्टाप्।
4.1.4 Ajādyataṣṭāp|
Untranslated yet.
४.१.५ ऋन्नेभ्यो ङीप्।
4.1.5 Ṛnnebhyo ṅīp|
Untranslated yet.
४.१.६ उगितश्च।
4.1.6 Ugitaśca|
Untranslated yet.
४.१.७ वनो र च।
4.1.7 Vano ra ca|
Untranslated yet.
४.१.८ पादोऽन्यतरस्याम्।
4.1.8 Pādo'nyatarasyām|
Untranslated yet.
४.१.९ टाबृचि।
4.1.9 Ṭābṛci|
Untranslated yet.
४.१.१० न षट्स्वस्रादिभ्यः।
4.1.10 Na ṣaṭsvasrādibhyaḥ|
Untranslated yet.
४.१.११ मनः।
4.1.11 Manaḥ|
Untranslated yet.
४.१.१२ अनो बहुव्रीहेः।
4.1.12 Ano bahuvrīheḥ|
Untranslated yet.
४.१.१३ डाबुभाभ्यामन्यतरस्याम्।
4.1.13 Ḍābubhābhyāmanyatarasyām|
Untranslated yet.
४.१.१४ अनुपसर्जनात्।
4.1.14 Anupasarjanāt|
Untranslated yet.
४.१.१५ टिड्ढाणञ्द्वयसज्दघ्नञ्मात्रच्तयप्ठक्ठङ्कङ्क्वरपः।
4.1.15 Ṭiḍḍhāṇañdvayasajdaghnañmātractayapṭhakṭhaṅkaṅkvarapaḥ|
Untranslated yet.
४.१.१६ यञश्च।
4.1.16 Yañaśca|
Untranslated yet.
४.१.१७ प्राचां ष्फ तद्धितः।
4.1.17 Prācāṁ ṣpha taddhitaḥ|
Untranslated yet.
४.१.१८ सर्वत्र लोहितादिकतान्तेभ्यः।
4.1.18 Sarvatra lohitādikatāntebhyaḥ|
Untranslated yet.
४.१.१९ कौरव्यमाण्डूकाभ्यां च।
4.1.19 Kauravyamāṇḍūkābhyāṁ ca|
Untranslated yet.
४.१.२० वयसि प्रथमे।
4.1.20 Vayasi prathame|
Untranslated yet.
४.१.२१ द्विगोः।
4.1.21 Dvigoḥ|
Untranslated yet.
४.१.२२ अपरिमाणबिस्ताचितकम्बल्येभ्यो न तद्धितलुकि।
4.1.22 Aparimāṇabistācitakambalyebhyo na taddhitaluki|
Untranslated yet.
४.१.२३ काण्डान्तात् क्षेत्रे।
4.1.23 Kāṇḍāntāt kṣetre|
Untranslated yet.
४.१.२४ पुरुषात् प्रमाणेऽन्यतरस्याम्।
4.1.24 Puruṣāt pramāṇe'nyatarasyām|
Untranslated yet.
४.१.२५ बहुव्रीहेरूधसो ङीष्।
4.1.25 Bahuvrīherūdhaso ṅīṣ|
Untranslated yet.
४.१.२६ सङ्ख्याऽव्ययादेर्ङीप्।
4.1.26 Saṅkhyā'vyayāderṅīp|
Untranslated yet.
४.१.२७ दामहायनान्ताच्च।
4.1.27 Dāmahāyanāntācca|
Untranslated yet.
४.१.२८ अन उपधालोपिनोन्यतरस्याम्।
4.1.28 Ana upadhālopinonyatarasyām|
Untranslated yet.
४.१.२९ नित्यं सञ्ज्ञाछन्दसोः।
4.1.29 Nityaṁ sañjñāchandasoḥ|
Untranslated yet.
४.१.३० केवलमामकभागधेयपापापरसमानार्यकृतसुमङ्गलभेषजाच्च।
4.1.30 Kevalamāmakabhāgadheyapāpāparasamānāryakṛtasumaṅgalabheṣajācca|
Untranslated yet.
४.१.३१ रात्रेश्चाजसौ।
4.1.31 Rātreścājasau|
Untranslated yet.
४.१.३२ अन्तर्वत्पतिवतोर्नुक्।
4.1.32 Antarvatpativatornuk|
Untranslated yet.
४.१.३३ पत्युर्नो यज्ञसंयोगे।
4.1.33 Patyurno yajñasaṁyoge|
Untranslated yet.
४.१.३४ विभाषा सपूर्वस्य।
4.1.34 Vibhāṣā sapūrvasya|
Untranslated yet.
४.१.३५ नित्यं सपत्न्यादिषु।
4.1.35 Nityaṁ sapatnyādiṣu|
Untranslated yet.
४.१.३६ पूतक्रतोरै च।
4.1.36 Pūtakratorai ca|
Untranslated yet.
४.१.३७ वृषाकप्यग्निकुसितकुसीदानामुदात्तः।
4.1.37 Vṛṣākapyagnikusitakusīdānāmudāttaḥ|
Untranslated yet.
४.१.३८ मनोरौ वा।
4.1.38 Manorau vā|
Untranslated yet.
४.१.३९ वर्णादनुदात्तात्तोपधात्तो नः।
4.1.39 Varṇādanudāttāttopadhātto naḥ|
Untranslated yet.
४.१.४० अन्यतो ङीष्।
4.1.40 Anyato ṅīṣ|
Untranslated yet.
४.१.४१ षिद्गौरादिभ्यश्च।
4.1.41 Ṣidgaurādibhyaśca|
Untranslated yet.
४.१.४२ जानपदकुण्डगोणस्थलभाजनागकालनीलकुशकामुककबराद्वृत्त्यमत्रावपनाकृत्रिमाश्राणास्थौल्यवर्णानाच्छादनायोविकारमैथुनेच्छाकेशवेशेषु।
4.1.42 Jānapadakuṇḍagoṇasthalabhājanāgakālanīlakuśakāmukakabarādvṛttyamatrāvapanākṛtrimāśrāṇāsthaulyavarṇānācchādanāyovikāramaithunecchākeśaveśeṣu|
Untranslated yet.
४.१.४३ शोणात् प्राचाम्।
4.1.43 Śoṇāt prācām|
Untranslated yet.
४.१.४४ वोतो गुणवचनात्।
4.1.44 Voto guṇavacanāt|
Untranslated yet.
४.१.४५ बह्वादिभ्यश्च।
4.1.45 Bahvādibhyaśca|
Untranslated yet.
४.१.४६ नित्यं छन्दसि।
4.1.46 Nityaṁ chandasi|
Untranslated yet.
४.१.४७ भुवश्च।
4.1.47 Bhuvaśca|
Untranslated yet.
४.१.४८ पुंयोगादाख्यायाम्।
4.1.48 Puṁyogādākhyāyām|
Untranslated yet.
४.१.४९ इन्द्रवरुणभवशर्वरुद्रमृडहिमारण्ययवयवनमातुलाचार्याणामानुक्।
4.1.49 Indravaruṇabhavaśarvarudramṛḍahimāraṇyayavayavanamātulācāryāṇāmānuk|
Untranslated yet.
४.१.५० क्रीतात् करणपूर्वात्।
4.1.50 Krītāt karaṇapūrvāt|
Untranslated yet.
४.१.५१ क्तादल्पाख्यायाम्।
4.1.51 Ktādalpākhyāyām|
Untranslated yet.
४.१.५२ बहुव्रीहेश्चान्तोदात्तात्।
4.1.52 Bahuvrīheścāntodāttāt|
Untranslated yet.
४.१.५३ अस्वाङ्गपूर्वपदाद्वा।
4.1.53 Asvāṅgapūrvapadādvā|
Untranslated yet.
४.१.५४ स्वाङ्गाच्चोपसर्जनादसंयोगोपधात्।
4.1.54 Svāṅgāccopasarjanādasaṁyogopadhāt|
Untranslated yet.
४.१.५५ नासिकोदरौष्ठजङ्घादन्तकर्णशृङ्गाच्च।
4.1.55 Nāsikodarauṣṭhajaṅghādantakarṇaśṛṅgācca|
Untranslated yet.
४.१.५६ न क्रोडादिबह्वचः।
4.1.56 Na kroḍādibahvacaḥ|
Untranslated yet.
४.१.५७ सहनञ्विद्यमानपूर्वाच्च।
4.1.57 Sahanañvidyamānapūrvācca|
Untranslated yet.
४.१.५८ नखमुखात् सञ्ज्ञायाम्।
4.1.58 Nakhamukhāt sañjñāyām|
Untranslated yet.
४.१.५९ दीर्घजिह्वी च च्छन्दसि।
4.1.59 Dīrghajihvī ca cchandasi|
Untranslated yet.
४.१.६० दिक्पूर्वपदान्ङीप्।
4.1.60 Dikpūrvapadānṅīp|
Untranslated yet.
४.१.६१ वाहः।
4.1.61 Vāhaḥ|
Untranslated yet.
४.१.६२ सख्यशिश्वीति भाषायाम्।
4.1.62 Sakhyaśiśvīti bhāṣāyām|
Untranslated yet.
४.१.६३ जातेरस्त्रीविषयादयोपधात्।
4.1.63 Jāterastrīviṣayādayopadhāt|
Untranslated yet.
४.१.६४ पाककर्णपर्णपुष्पफलमूलबालोत्तरपदाच्च।
4.1.64 Pākakarṇaparṇapuṣpaphalamūlabālottarapadācca|
Untranslated yet.
४.१.६५ इतो मनुष्यजातेः।
4.1.65 Ito manuṣyajāteḥ|
Untranslated yet.
४.१.६६ ऊङुतः।
4.1.66 Ūṅutaḥ|
Untranslated yet.
४.१.६७ बाह्वन्तात् सञ्ज्ञायाम्।
4.1.67 Bāhvantāt sañjñāyām|
Untranslated yet.
४.१.६८ पङ्गोश्च।
4.1.68 Paṅgośca|
Untranslated yet.
४.१.६९ ऊरूत्तरपदादौपम्ये।
4.1.69 Ūrūttarapadādaupamye|
Untranslated yet.
४.१.७० संहितशफलक्षणवामादेश्च।
4.1.70 Saṁhitaśaphalakṣaṇavāmādeśca|
Untranslated yet.
४.१.७१ कद्रुकमण्डल्वोश्छन्दसि।
4.1.71 Kadrukamaṇḍalvośchandasi|
Untranslated yet.
४.१.७२ सञ्ज्ञायाम्।
4.1.72 Sañjñāyām|
Untranslated yet.
४.१.७३ शार्ङ्गरवाद्यञो ङीन्।
4.1.73 Śārṅgaravādyaño ṅīn|
Untranslated yet.
४.१.७४ यङश्चाप्।
4.1.74 Yaṅaścāp|
Untranslated yet.
४.१.७५ आवट्याच्च।
4.1.75 Āvaṭyācca|
Untranslated yet.
४.१.७६ तद्धिताः।
4.1.76 Taddhitāḥ|
Untranslated yet.
४.१.७७ यूनस्तिः।
4.1.77 Yūnastiḥ|
Untranslated yet.
४.१.७८ अणिञोरनार्षयोर्गुरूपोत्तमयोः ष्यङ् गोत्रे।
4.1.78 Aṇiñoranārṣayorgurūpottamayoḥ ṣyaṅ gotre|
Untranslated yet.
४.१.७९ गोत्रावयवात्।
4.1.79 Gotrāvayavāt|
Untranslated yet.
४.१.८० क्रौड्यादिभ्यश्च।
4.1.80 Krauḍyādibhyaśca|
Untranslated yet.
४.१.८१ दैवयज्ञिशौचिवृक्षिसात्यमुग्रिकाण्ठेविद्धिभ्योऽन्यतरस्याम्।
4.1.81 Daivayajñiśaucivṛkṣisātyamugrikāṇṭheviddhibhyo'nyatarasyām|
Untranslated yet.
४.१.८२ समर्थानां प्रथमाद्वा।
4.1.82 Samarthānāṁ prathamādvā|
Untranslated yet.
४.१.८३ प्राग्दीव्यतोऽण्।
4.1.83 Prāgdīvyato'ṇ|
Untranslated yet.
४.१.८४ अश्वपत्यादिभ्यश्च।
4.1.84 Aśvapatyādibhyaśca|
Untranslated yet.
४.१.८५ दित्यदित्यादित्यपत्युत्तरपदाण्ण्यः।
4.1.85 Dityadityādityapatyuttarapadāṇṇyaḥ|
Untranslated yet.
४.१.८६ उत्सादिभ्योऽञ्।
4.1.86 Utsādibhyo'ñ|
Untranslated yet.
४.१.८७ स्त्रीपुंसाभ्यां नञ्स्नञौ भवनात्।
4.1.87 Strīpuṁsābhyāṁ nañsnañau bhavanāt|
Untranslated yet.
४.१.८८ द्विगोर्लुगनपत्ये।
4.1.88 Dvigorluganapatye|
Untranslated yet.
४.१.८९ गोत्रेऽलुगचि।
4.1.89 Gotre'lugaci|
Untranslated yet.
४.१.९० यूनि लुक्।
4.1.90 Yūni luk|
Untranslated yet.
४.१.९१ फक्फिञोरन्यतरस्याम्।
4.1.91 Phakphiñoranyatarasyām|
Untranslated yet.
४.१.९२ तस्यापत्यम्।
4.1.92 Tasyāpatyam|
Untranslated yet.
४.१.९३ एको गोत्रे।
4.1.93 Eko gotre|
Untranslated yet.
४.१.९४ गोत्राद्यून्यस्त्रियाम्।
4.1.94 Gotrādyūnyastriyām|
Untranslated yet.
४.१.९५ अत इञ्।
4.1.95 Ata iñ|
Untranslated yet.
४.१.९६ बाह्वादिभ्यश्च।
4.1.96 Bāhvādibhyaśca|
Untranslated yet.
४.१.९७ सुधातुरकङ् च।
4.1.97 Sudhāturakaṅ ca|
Untranslated yet.
४.१.९८ गोत्रे कुञ्जादिभ्यश्च्फञ्।
4.1.98 Gotre kuñjādibhyaścphañ|
Untranslated yet.
४.१.९९ नडादिभ्यः फक्।
4.1.99 Naḍādibhyaḥ phak|
Untranslated yet.
४.१.१०० हरितादिभ्योऽञः।
4.1.100 Haritādibhyo'ñaḥ|
Untranslated yet.
४.१.१०१ यञिञोश्च।
4.1.101 Yañiñośca|
Untranslated yet.
४.१.१०२ शरद्वच्छुनकदर्भाद्भृगुवत्साग्रायणेषु।
4.1.102 Śaradvacchunakadarbhādbhṛguvatsāgrāyaṇeṣu|
Untranslated yet.
४.१.१०३ द्रोणपर्वतजीवन्तादन्यतरयाम्।
4.1.103 Droṇaparvatajīvantādanyatarayām|
Untranslated yet.
४.१.१०४ अनृष्यानन्तर्ये बिदादिभ्योऽञ्।
4.1.104 Anṛṣyānantarye bidādibhyo'ñ|
Untranslated yet.
४.१.१०५ गर्गादिभ्यो यञ्।
4.1.105 Gargādibhyo yañ|
Untranslated yet.
४.१.१०६ मधुबभ्र्वोर्ब्राह्मणकौशिकयोः।
4.1.106 Madhubabhrvorbrāhmaṇakauśikayoḥ|
Untranslated yet.
४.१.१०७ कपिबोधादाङ्गिरसे।
4.1.107 Kapibodhādāṅgirase|
Untranslated yet.
४.१.१०८ वतण्डाच्च।
4.1.108 Vataṇḍācca|
Untranslated yet.
४.१.१०९ लुक् स्त्रियाम्।
4.1.109 Luk striyām|
Untranslated yet.
४.१.११० अश्वादिभ्यः फञ्।
4.1.110 Aśvādibhyaḥ phañ|
Untranslated yet.
४.१.१११ भर्गात् त्रैगर्ते।
4.1.111 Bhargāt traigarte|
Untranslated yet.
४.१.११२ शिवादिभ्योऽण्।
4.1.112 Śivādibhyo'ṇ|
Untranslated yet.
४.१.११३ अवृद्धाभ्यो नदीमानुषीभ्यस्तन्नामिकाभ्यः।
4.1.113 Avṛddhābhyo nadīmānuṣībhyastannāmikābhyaḥ|
Untranslated yet.
४.१.११४ ऋष्यन्धकवृष्णिकुरुभ्यश्च।
4.1.114 Ṛṣyandhakavṛṣṇikurubhyaśca|
Untranslated yet.
४.१.११५ मातुरुत् सङ्ख्यासम्भद्रपूर्वायाः।
4.1.115 Māturut saṅkhyāsambhadrapūrvāyāḥ|
Untranslated yet.
४.१.११६ कन्यायाः कनीन च।
4.1.116 Kanyāyāḥ kanīna ca|
Untranslated yet.
४.१.११७ विकर्णशुङ्गच्छगलाद्वत्सभरद्वाजात्रिषु।
4.1.117 Vikarṇaśuṅgacchagalādvatsabharadvājātriṣu|
Untranslated yet.
४.१.११८ पीलाया वा।
4.1.118 Pīlāyā vā|
Untranslated yet.
४.१.११९ ढक् च मण्डूकात्।
4.1.119 Ḍhak ca maṇḍūkāt|
Untranslated yet.
४.१.१२० स्त्रीभ्यो ढक्।
4.1.120 Strībhyo ḍhak|
Untranslated yet.
४.१.१२१ द्व्यचः।
4.1.121 Dvyacaḥ|
Untranslated yet.
४.१.१२२ इतश्चानिञः।
4.1.122 Itaścāniñaḥ|
Untranslated yet.
४.१.१२३ शुभ्रादिभ्यश्च।
4.1.123 Śubhrādibhyaśca|
Untranslated yet.
४.१.१२४ विकर्णकुषीतकात् काश्यपे।
4.1.124 Vikarṇakuṣītakāt kāśyape|
Untranslated yet.
४.१.१२५ भ्रुवो वुक् च।
4.1.125 Bhruvo vuk ca|
Untranslated yet.
४.१.१२६ कल्याण्यादीनामिनङ्।
4.1.126 Kalyāṇyādīnāminaṅ|
Untranslated yet.
४.१.१२७ कुलटाया वा।
4.1.127 Kulaṭāyā vā|
Untranslated yet.
४.१.१२८ चटकाया ऐरक्।
4.1.128 Caṭakāyā airak|
Untranslated yet.
४.१.१२९ गोधाया ढ्रक्।
4.1.129 Godhāyā ḍhrak|
Untranslated yet.
४.१.१३० आरगुदीचाम्।
4.1.130 Āragudīcām|
Untranslated yet.
४.१.१३१ क्षुद्राभ्यो वा।
4.1.131 Kṣudrābhyo vā|
Untranslated yet.
४.१.१३२ पितृष्वसुश्छण्।
4.1.132 Pitṛṣvasuśchaṇ|
Untranslated yet.
४.१.१३३ ढकि लोपः।
4.1.133 Ḍhaki lopaḥ|
Untranslated yet.
४.१.१३४ मातृष्वसुश्च।
4.1.134 Mātṛṣvasuśca|
Untranslated yet.
४.१.१३५ चतुष्पाद्भ्यो ढञ्।
4.1.135 Catuṣpādbhyo ḍhañ|
Untranslated yet.
४.१.१३६ गृष्ट्यादिभ्यश्च।
4.1.136 Gṛṣṭyādibhyaśca|
Untranslated yet.
४.१.१३७ राजश्वशुराद्यत्।
4.1.137 Rājaśvaśurādyat|
Untranslated yet.
४.१.१३८ क्षत्राद्घः।
4.1.138 Kṣatrādghaḥ|
Untranslated yet.
४.१.१३९ कुलात् खः।
4.1.139 Kulāt khaḥ|
Untranslated yet.
४.१.१४० अपूर्वपदादन्यतरस्यां यड्ढकञौ।
4.1.140 Apūrvapadādanyatarasyāṁ yaḍḍhakañau|
Untranslated yet.
४.१.१४१ महाकुलादङ्खञौ।
4.1.141 Mahākulādaṅkhañau|
Untranslated yet.
४.१.१४२ दुष्कुलाड्ढक्।
4.1.142 Duṣkulāḍḍhak|
Untranslated yet.
४.१.१४३ स्वसुश्छः।
4.1.143 Svasuśchaḥ|
Untranslated yet.
४.१.१४४ भ्रातुर्व्यच्च।
4.1.144 Bhrāturvyacca|
Untranslated yet.
४.१.१४५ व्यन् सपत्ने।
4.1.145 Vyan sapatne|
Untranslated yet.
४.१.१४६ रेवत्यादिभ्यष्ठक्।
4.1.146 Revatyādibhyaṣṭhak|
Untranslated yet.
४.१.१४७ गोत्रस्त्रियाः कुत्सने ण च।
4.1.147 Gotrastriyāḥ kutsane ṇa ca|
Untranslated yet.
४.१.१४८ वृद्धाट्ठक् सौवीरेषु बहुलम्।
4.1.148 Vṛddhāṭṭhak sauvīreṣu bahulam|
Untranslated yet.
४.१.१४९ फेश्छ च।
4.1.149 Pheścha ca|
Untranslated yet.
४.१.१५० फाण्टाहृतिमिमताभ्यां णफिञौ।
4.1.150 Phāṇṭāhṛtimimatābhyāṁ ṇaphiñau|
Untranslated yet.
४.१.१५१ कुर्वादिभ्यो ण्यः।
4.1.151 Kurvādibhyo ṇyaḥ|
Untranslated yet.
४.१.१५२ सेनान्तलक्षणकारिभ्यश्च।
4.1.152 Senāntalakṣaṇakāribhyaśca|
Untranslated yet.
४.१.१५३ उदीचामिञ्।
4.1.153 Udīcāmiñ|
Untranslated yet.
४.१.१५४ तिकादिभ्यः फिञ्।
4.1.154 Tikādibhyaḥ phiñ|
Untranslated yet.
४.१.१५५ कौसल्यकार्मार्याभ्यां च।
4.1.155 Kausalyakārmāryābhyāṁ ca|
Untranslated yet.
४.१.१५६ अणो द्व्यचः।
4.1.156 Aṇo dvyacaḥ|
Untranslated yet.
४.१.१५७ उदीचां वृद्धादगोत्रात्।
4.1.157 Udīcāṁ vṛddhādagotrāt|
Untranslated yet.
४.१.१५८ वाकिनादीनां कुक् च।
4.1.158 Vākinādīnāṁ kuk ca|
Untranslated yet.
४.१.१५९ पुत्रान्तादन्यतरस्याम्।
4.1.159 Putrāntādanyatarasyām|
Untranslated yet.
४.१.१६० प्राचामवृद्धात् फिन् बहुलम्।
4.1.160 Prācāmavṛddhāt phin bahulam|
Untranslated yet.
४.१.१६१ मनोर्जातावञ्यतौ षुक् च।
4.1.161 Manorjātāvañyatau ṣuk ca|
Untranslated yet.
४.१.१६२ अपत्यं पौत्रप्रभृति गोत्रम्।
4.1.162 Apatyaṁ pautraprabhṛti gotram|
Untranslated yet.
४.१.१६३ जीवति तु वंश्ये युवा।
4.1.163 Jīvati tu vaṁśye yuvā|
Untranslated yet.
४.१.१६४ भ्रातरि च ज्यायसि।
4.1.164 Bhrātari ca jyāyasi|
Untranslated yet.
४.१.१६५ वाऽन्यस्मिन् सपिण्डे स्थविरतरे जीवति।
4.1.165 Vā'nyasmin sapiṇḍe sthaviratare jīvati|
Untranslated yet.
४.१.१६६ वृद्धस्य च पूजायाम्।
4.1.166 Vṛddhasya ca pūjāyām|
Untranslated yet.
४.१.१६७ यूनश्च कुत्सायाम्।
4.1.167 Yūnaśca kutsāyām|
Untranslated yet.
४.१.१६८ जनपदशब्दात् क्षत्रियादञ्।
4.1.168 Janapadaśabdāt kṣatriyādañ|
Untranslated yet.
४.१.१६९ साल्वेयगान्धारिभ्यां च।
4.1.169 Sālveyagāndhāribhyāṁ ca|
Untranslated yet.
४.१.१७० द्व्यञ्मगधकलिङ्गसूरमसादण्।
4.1.170 Dvyañmagadhakaliṅgasūramasādaṇ|
Untranslated yet.
४.१.१७१ वृद्धेत्कोसलाजादाञ्ञ्यङ्।
4.1.171 Vṛddhetkosalājādāññyaṅ|
Untranslated yet.
४.१.१७२ कुरुणादिभ्यो ण्यः।
4.1.172 Kuruṇādibhyo ṇyaḥ|
Untranslated yet.
४.१.१७३ साल्वावयवप्रत्यग्रथकलकूटाश्मकादिञ्।
4.1.173 Sālvāvayavapratyagrathakalakūṭāśmakādiñ|
Untranslated yet.
४.१.१७४ ते तद्राजाः।
4.1.174 Te tadrājāḥ|
Untranslated yet.
४.१.१७५ कम्बोजाल्लुक्।
4.1.175 Kambojālluk|
Untranslated yet.
४.१.१७६ स्त्रियामवन्तिकुन्तिकुरुभ्यश्च।
4.1.176 Striyāmavantikuntikurubhyaśca|
Untranslated yet.
४.१.१७७ अतश्च।
4.1.177 Ataśca|
Untranslated yet.
४.१.१७८ न प्राच्यभर्गादियौधेयादिभ्यः।
4.1.178 Na prācyabhargādiyaudheyādibhyaḥ|
Untranslated yet.
Subchapter 2
४.२.१ तेन रक्तं रागात्।
4.2.1 Tena raktaṁ rāgāt|
Untranslated yet.
४.२.२ लाक्षारोचना(शकलकर्दमा)ट्ठक्।
4.2.2 Lākṣārocanā(śakalakardamā)ṭṭhak|
Untranslated yet.
४.२.३ नक्षत्रेण युक्तः कालः।
4.2.3 Nakṣatreṇa yuktaḥ kālaḥ|
Untranslated yet.
४.२.४ लुबविशेषे।
4.2.4 Lubaviśeṣe|
Untranslated yet.
४.२.५ सञ्ज्ञायां श्रवणाश्वत्थाभ्याम्।
4.2.5 Sañjñāyāṁ śravaṇāśvatthābhyām|
Untranslated yet.
४.२.६ द्वन्द्वाच्छः।
4.2.6 Dvandvācchaḥ|
Untranslated yet.
४.२.७ दृष्टं साम।
4.2.7 Dṛṣṭaṁ sāma|
Untranslated yet.
४.२.८ कलेर्ढक्।
4.2.8 Kalerḍhak|
Untranslated yet.
४.२.९ वामदेवाड्ड्यड्ड्यौ।
4.2.9 Vāmadevāḍḍyaḍḍyau|
Untranslated yet.
४.२.१० परिवृतो रथः।
4.2.10 Parivṛto rathaḥ|
Untranslated yet.
४.२.११ पाण्डुकम्बलादिनिः।
4.2.11 Pāṇḍukambalādiniḥ|
Untranslated yet.
४.२.१२ द्वैपवैयाघ्रादञ्।
4.2.12 Dvaipavaiyāghrādañ|
Untranslated yet.
४.२.१३ कौमारापूर्ववचने।
4.2.13 Kaumārāpūrvavacane|
Untranslated yet.
४.२.१४ तत्रोद्धृतममत्रेभ्यः।
4.2.14 Tatroddhṛtamamatrebhyaḥ|
Untranslated yet.
४.२.१५ स्थण्डिलाच्छयितरि व्रते।
4.2.15 Sthaṇḍilācchayitari vrate|
Untranslated yet.
४.२.१६ संस्कृतं भक्षाः।
4.2.16 Saṁskṛtaṁ bhakṣāḥ|
Untranslated yet.
४.२.१७ शूलोखाद्यत्।
4.2.17 Śūlokhādyat|
Untranslated yet.
४.२.१८ दध्नष्ठक्।
4.2.18 Dadhnaṣṭhak|
Untranslated yet.
४.२.१९ उदश्वितोऽन्यतरस्याम्।
4.2.19 Udaśvito'nyatarasyām|
Untranslated yet.
४.२.२० क्षीराड्ढञ्।
4.2.20 Kṣīrāḍḍhañ|
Untranslated yet.
४.२.२१ साऽस्मिन् पौर्णमासीति (सञ्ज्ञायाम्)।
4.2.21 Sā'smin paurṇamāsīti (sañjñāyām)|
Untranslated yet.
४.२.२२ आग्रहायण्यश्वत्थाट्ठक्।
4.2.22 Āgrahāyaṇyaśvatthāṭṭhak|
Untranslated yet.
४.२.२३ विभाषा फाल्गुनीश्रवणाकार्त्तिकीचैत्रीभ्यः।
4.2.23 Vibhāṣā phālgunīśravaṇākārttikīcaitrībhyaḥ|
Untranslated yet.
४.२.२४ साऽस्य देवता।
4.2.24 Sā'sya devatā|
Untranslated yet.
४.२.२५ कस्येत्।
4.2.25 Kasyet|
Untranslated yet.
४.२.२६ शुक्राद्घन्।
4.2.26 Śukrādghan|
Untranslated yet.
४.२.२७ अपोनप्त्रपान्नप्तृभ्यां घः।
4.2.27 Aponaptrapānnaptṛbhyāṁ ghaḥ|
Untranslated yet.
४.२.२८ छ च।
4.2.28 Cha ca|
Untranslated yet.
४.२.२९ महेन्द्राद्घाणौ च।
4.2.29 Mahendrādghāṇau ca|
Untranslated yet.
४.२.३० सोमाट्ट्यण्।
4.2.30 Somāṭṭyaṇ|
Untranslated yet.
४.२.३१ वाय्वृतुपित्रुषसो यत्।
4.2.31 Vāyvṛtupitruṣaso yat|
Untranslated yet.
४.२.३२ द्यावापृथिवीशुनासीरमरुत्वदग्नीषोमवास्तोष्पतिगृहमेधाच्छ च।
4.2.32 Dyāvāpṛthivīśunāsīramarutvadagnīṣomavāstoṣpatigṛhamedhāccha ca|
Untranslated yet.
४.२.३३ अग्नेर्ढक्।
4.2.33 Agnerḍhak|
Untranslated yet.
४.२.३४ कालेभ्यो भववत्।
4.2.34 Kālebhyo bhavavat|
Untranslated yet.
४.२.३५ महाराजप्रोष्ठपदाट्ठञ्।
4.2.35 Mahārājaproṣṭhapadāṭṭhañ|
Untranslated yet.
४.२.३६ पितृव्यमातुलमातामहपितामहाः।
4.2.36 Pitṛvyamātulamātāmahapitāmahāḥ|
Untranslated yet.
४.२.३७ तस्य समूहः।
4.2.37 Tasya samūhaḥ|
Untranslated yet.
४.२.३८ भिक्षाऽऽदिभ्योऽण्।
4.2.38 Bhikṣā''dibhyo'ṇ|
Untranslated yet.
४.२.३९ गोत्रोक्षोष्ट्रोरभ्रराजराजन्यराजपुत्रवत्समनुष्याजाद्वुञ्।
4.2.39 Gotrokṣoṣṭrorabhrarājarājanyarājaputravatsamanuṣyājādvuñ|
Untranslated yet.
४.२.४० केदाराद्यञ् च।
4.2.40 Kedārādyañ ca|
Untranslated yet.
४.२.४१ ठञ् कवचिनश्च।
4.2.41 Ṭhañ kavacinaśca|
Untranslated yet.
४.२.४२ ब्राह्मणमाणववाडवाद्यन्।
4.2.42 Brāhmaṇamāṇavavāḍavādyan|
Untranslated yet.
४.२.४३ ग्रामजनबन्धुसहायेभ्यः तल्।
4.2.43 Grāmajanabandhusahāyebhyaḥ tal|
Untranslated yet.
४.२.४४ अनुदात्तादेरञ्।
4.2.44 Anudāttāderañ|
Untranslated yet.
४.२.४५ खण्डिकादिभ्यश्च।
4.2.45 Khaṇḍikādibhyaśca|
Untranslated yet.
४.२.४६ चरणेभ्यो धर्मवत्।
4.2.46 Caraṇebhyo dharmavat|
Untranslated yet.
४.२.४७ अचित्तहस्तिधेनोष्ठक्।
4.2.47 Acittahastidhenoṣṭhak|
Untranslated yet.
४.२.४८ केशाश्वाभ्यां यञ्छावन्यतरस्याम्।
4.2.48 Keśāśvābhyāṁ yañchāvanyatarasyām|
Untranslated yet.
४.२.४९ पाशादिभ्यो यः।
4.2.49 Pāśādibhyo yaḥ|
Untranslated yet.
४.२.५० खलगोरथात्।
4.2.50 Khalagorathāt|
Untranslated yet.
४.२.५१ इनित्रकट्यचश्च।
4.2.51 Initrakaṭyacaśca|
Untranslated yet.
४.२.५२ विषयो देशे।
4.2.52 Viṣayo deśe|
Untranslated yet.
४.२.५३ राजन्यादिभ्यो वुञ्।
4.2.53 Rājanyādibhyo vuñ|
Untranslated yet.
४.२.५४ भौरिक्याद्यैषुकार्यादिभ्यो विधल्भक्तलौ।
4.2.54 Bhaurikyādyaiṣukāryādibhyo vidhalbhaktalau|
Untranslated yet.
४.२.५५ सोऽस्यादिरिति च्छन्दसः प्रगाथेषु।
4.2.55 So'syādiriti cchandasaḥ pragātheṣu|
Untranslated yet.
४.२.५६ सङ्ग्रामे प्रयोजनयोद्धृभ्यः।
4.2.56 Saṅgrāme prayojanayoddhṛbhyaḥ|
Untranslated yet.
४.२.५७ तदस्यां प्रहरणमिति क्रीडायाम् णः।
4.2.57 Tadasyāṁ praharaṇamiti krīḍāyām ṇaḥ|
Untranslated yet.
४.२.५८ घञः साऽस्यां क्रियेति ञः।
4.2.58 Ghañaḥ sā'syāṁ kriyeti ñaḥ|
Untranslated yet.
४.२.५९ तदधीते तद्वेद।
4.2.59 Tadadhīte tadveda|
Untranslated yet.
४.२.६० क्रतूक्थादिसूत्रान्ताट्ठक्।
4.2.60 Kratūkthādisūtrāntāṭṭhak|
Untranslated yet.
४.२.६१ क्रमादिभ्यो वुन्।
4.2.61 Kramādibhyo vun|
Untranslated yet.
४.२.६२ अनुब्राह्मणादिनिः।
4.2.62 Anubrāhmaṇādiniḥ|
Untranslated yet.
४.२.६३ वसन्तादिभ्यष्ठक्।
4.2.63 Vasantādibhyaṣṭhak|
Untranslated yet.
४.२.६४ प्रोक्ताल्लुक्।
4.2.64 Proktālluk|
Untranslated yet.
४.२.६५ सूत्राच्च कोपधात्।
4.2.65 Sūtrācca kopadhāt|
Untranslated yet.
४.२.६६ छन्दोब्राह्मणानि च तद्विषयाणि।
4.2.66 Chandobrāhmaṇāni ca tadviṣayāṇi|
Untranslated yet.
४.२.६७ तदस्मिन्नस्तीति देशे तन्नाम्नि।
4.2.67 Tadasminnastīti deśe tannāmni|
Untranslated yet.
४.२.६८ तेन निर्वृत्तम्।
4.2.68 Tena nirvṛttam|
Untranslated yet.
४.२.६९ तस्य निवासः।
4.2.69 Tasya nivāsaḥ|
Untranslated yet.
४.२.७० अदूरभवश्च।
4.2.70 Adūrabhavaśca|
Untranslated yet.
४.२.७१ ओरञ्।
4.2.71 Orañ|
Untranslated yet.
४.२.७२ मतोश्च बह्वजङ्गात्।
4.2.72 Matośca bahvajaṅgāt|
Untranslated yet.
४.२.७३ बह्वचः कूपेषु।
4.2.73 Bahvacaḥ kūpeṣu|
Untranslated yet.
४.२.७४ उदक् च विपाशः।
4.2.74 Udak ca vipāśaḥ|
Untranslated yet.
४.२.७५ सङ्कलादिभ्यश्च।
4.2.75 Saṅkalādibhyaśca|
Untranslated yet.
४.२.७६ स्त्रीषु सौवीरसाल्वप्राक्षु।
4.2.76 Strīṣu sauvīrasālvaprākṣu|
Untranslated yet.
४.२.७७ सुवास्त्वादिभ्योऽण्।
4.2.77 Suvāstvādibhyo'ṇ|
Untranslated yet.
४.२.७८ रोणी।
4.2.78 Roṇī|
Untranslated yet.
४.२.७९ कोपधाच्च।
4.2.79 Kopadhācca|
Untranslated yet.
४.२.८० वुञ्छण्कठजिलशेनिरढञ्ण्ययफक्फिञिञ्ञ्यकक्ठकोऽरीहणकृशाश्वर्श्यकुमुदकाशतृणप्रेक्षाऽश्मसखिसङ्काशबलपक्षकर्णसुतङ्गमप्रगदिन्वराहकुमुदादिभ्यः।
4.2.80 Vuñchaṇkaṭhajilaśeniraḍhañṇyayaphakphiñiññyakakṭhako'rīhaṇakṛśāśvarśyakumudakāśatṛṇaprekṣā'śmasakhisaṅkāśabalapakṣakarṇasutaṅgamapragadinvarāhakumudādibhyaḥ|
Untranslated yet.
४.२.८१ जनपदे लुप्।
4.2.81 Janapade lup|
Untranslated yet.
४.२.८२ वरणादिभ्यश्च।
4.2.82 Varaṇādibhyaśca|
Untranslated yet.
४.२.८३ शर्कराया वा।
4.2.83 Śarkarāyā vā|
Untranslated yet.
४.२.८४ ठक्छौ च।
4.2.84 Ṭhakchau ca|
Untranslated yet.
४.२.८५ नद्यां मतुप्।
4.2.85 Nadyāṁ matup|
Untranslated yet.
४.२.८६ मध्वादिभ्यश्च।
4.2.86 Madhvādibhyaśca|
Untranslated yet.
४.२.८७ कुमुदनडवेतसेभ्यो ड्मतुप्।
4.2.87 Kumudanaḍavetasebhyo ḍmatup|
Untranslated yet.
४.२.८८ नडशादाड्ड्वलच्।
4.2.88 Naḍaśādāḍḍvalac|
Untranslated yet.
४.२.८९ शिखाया वलच्।
4.2.89 Śikhāyā valac|
Untranslated yet.
४.२.९० उत्करादिभ्यश्छः।
4.2.90 Utkarādibhyaśchaḥ|
Untranslated yet.
४.२.९१ नडादीनां कुक् च।
4.2.91 Naḍādīnāṁ kuk ca|
Untranslated yet.
४.२.९२ शेषे।
4.2.92 Śeṣe|
Untranslated yet.
४.२.९३ राष्ट्रावारपाराद्घखौ।
4.2.93 Rāṣṭrāvārapārādghakhau|
Untranslated yet.
४.२.९४ ग्रामाद्यखञौ।
4.2.94 Grāmādyakhañau|
Untranslated yet.
४.२.९५ कत्त्र्यादिभ्यो ढकञ्।
4.2.95 Kattryādibhyo ḍhakañ|
Untranslated yet.
४.२.९६ कुलकुक्षिग्रीवाभ्यः श्वास्यलङ्कारेषु।
4.2.96 Kulakukṣigrīvābhyaḥ śvāsyalaṅkāreṣu|
Untranslated yet.
४.२.९७ नद्यादिभ्यो ढक्।
4.2.97 Nadyādibhyo ḍhak|
Untranslated yet.
४.२.९८ दक्षिणापश्चात्पुरसस्त्यक्।
4.2.98 Dakṣiṇāpaścātpurasastyak|
Untranslated yet.
४.२.९९ कापिश्याः ष्फक्।
4.2.99 Kāpiśyāḥ ṣphak|
Untranslated yet.
४.२.१०० रङ्कोरमनुष्येऽण् च।
4.2.100 Raṅkoramanuṣye'ṇ ca|
Untranslated yet.
४.२.१०१ द्युप्रागपागुदक्प्रतीचो यत्।
4.2.101 Dyuprāgapāgudakpratīco yat|
Untranslated yet.
४.२.१०२ कन्थायाष्ठक्।
4.2.102 Kanthāyāṣṭhak|
Untranslated yet.
४.२.१०३ वर्णौ वुक्।
4.2.103 Varṇau vuk|
Untranslated yet.
४.२.१०४ अव्ययात्त्यप्।
4.2.104 Avyayāttyap|
Untranslated yet.
४.२.१०५ ऐषमोह्यःश्वसोऽन्यतरस्याम्।
4.2.105 Aiṣamohyaḥśvaso'nyatarasyām|
Untranslated yet.
४.२.१०६ तीररूप्योत्तरपदादञ्ञौ।
4.2.106 Tīrarūpyottarapadādaññau|
Untranslated yet.
४.२.१०७ दिक्पूर्वपदादसञ्ज्ञायां ञः।
4.2.107 Dikpūrvapadādasañjñāyāṁ ñaḥ|
Untranslated yet.
४.२.१०८ मद्रेभ्योऽञ्।
4.2.108 Madrebhyo'ñ|
Untranslated yet.
४.२.१०९ उदीच्यग्रामाच्च बह्वचोऽन्तोदात्तात्।
4.2.109 Udīcyagrāmācca bahvaco'ntodāttāt|
Untranslated yet.
४.२.११० प्रस्थोत्तरपदपलद्यादिकोपधादण्।
4.2.110 Prasthottarapadapaladyādikopadhādaṇ|
Untranslated yet.
४.२.१११ कण्वादिभ्यो गोत्रे।
4.2.111 Kaṇvādibhyo gotre|
Untranslated yet.
४.२.११२ इञश्च।
4.2.112 Iñaśca|
Untranslated yet.
४.२.११३ न द्व्यचः प्राच्यभरतेषु।
4.2.113 Na dvyacaḥ prācyabharateṣu|
Untranslated yet.
४.२.११४ वृद्धाच्छः।
4.2.114 Vṛddhācchaḥ|
Untranslated yet.
४.२.११५ भवतष्ठक्छसौ।
4.2.115 Bhavataṣṭhakchasau|
Untranslated yet.
४.२.११६ काश्यादिभ्यष्ठञ्ञिठौ।
4.2.116 Kāśyādibhyaṣṭhaññiṭhau|
Untranslated yet.
४.२.११७ वाहीकग्रामेभ्यश्च।
4.2.117 Vāhīkagrāmebhyaśca|
Untranslated yet.
४.२.११८ विभाषोशीनरेषु।
4.2.118 Vibhāṣośīnareṣu|
Untranslated yet.
४.२.११९ ओर्देशे ठञ्।
4.2.119 Ordeśe ṭhañ|
Untranslated yet.
४.२.१२० वृद्धात् प्राचाम्।
4.2.120 Vṛddhāt prācām|
Untranslated yet.
४.२.१२१ धन्वयोपधाद्वुञ्।
4.2.121 Dhanvayopadhādvuñ|
Untranslated yet.
४.२.१२२ प्रस्थपुरवहान्ताच्च।
4.2.122 Prasthapuravahāntācca|
Untranslated yet.
४.२.१२३ रोपधेतोः प्राचाम्।
4.2.123 Ropadhetoḥ prācām|
Untranslated yet.
४.२.१२४ जनपदतदवध्योश्च।
4.2.124 Janapadatadavadhyośca|
Untranslated yet.
४.२.१२५ अवृद्धादपि बहुवचनविषयात्।
4.2.125 Avṛddhādapi bahuvacanaviṣayāt|
Untranslated yet.
४.२.१२६ कच्छाग्निवक्त्रगर्त्तोत्तरपदात्।
4.2.126 Kacchāgnivaktragarttottarapadāt|
Untranslated yet.
४.२.१२७ धूमादिभ्यश्च।
4.2.127 Dhūmādibhyaśca|
Untranslated yet.
४.२.१२८ नगरात् कुत्सनप्रावीण्ययोः।
4.2.128 Nagarāt kutsanaprāvīṇyayoḥ|
Untranslated yet.
४.२.१२९ अरण्यान्मनुष्ये।
4.2.129 Araṇyānmanuṣye|
Untranslated yet.
४.२.१३० विभाषा कुरुयुगन्धराभ्याम्।
4.2.130 Vibhāṣā kuruyugandharābhyām|
Untranslated yet.
४.२.१३१ मद्रवृज्योः कन्।
4.2.131 Madravṛjyoḥ kan|
Untranslated yet.
४.२.१३२ कोपधादण्।
4.2.132 Kopadhādaṇ|
Untranslated yet.
४.२.१३३ कच्छादिभ्यश्च।
4.2.133 Kacchādibhyaśca|
Untranslated yet.
४.२.१३४ मनुष्यतत्स्थयोर्वुञ्।
4.2.134 Manuṣyatatsthayorvuñ|
Untranslated yet.
४.२.१३५ अपदातौ साल्वात्।
4.2.135 Apadātau sālvāt|
Untranslated yet.
४.२.१३६ गोयवाग्वोश्च।
4.2.136 Goyavāgvośca|
Untranslated yet.
४.२.१३७ गर्तोत्तरपदाच्छः।
4.2.137 Gartottarapadācchaḥ|
Untranslated yet.
४.२.१३८ गहादिभ्यश्च।
4.2.138 Gahādibhyaśca|
Untranslated yet.
४.२.१३९ प्राचां कटादेः।
4.2.139 Prācāṁ kaṭādeḥ|
Untranslated yet.
४.२.१४० राज्ञः क च।
4.2.140 Rājñaḥ ka ca|
Untranslated yet.
४.२.१४१ वृद्धादकेकान्तखोपधात्।
4.2.141 Vṛddhādakekāntakhopadhāt|
Untranslated yet.
४.२.१४२ कन्थापलदनगरग्रामह्रदोत्तरपदात्।
4.2.142 Kanthāpaladanagaragrāmahradottarapadāt|
Untranslated yet.
४.२.१४३ पर्वताच्च।
4.2.143 Parvatācca|
Untranslated yet.
४.२.१४४ विभाषाऽमनुष्ये।
4.2.144 Vibhāṣā'manuṣye|
Untranslated yet.
४.२.१४५ कृकणपर्णाद्भारद्वाजे।
4.2.145 Kṛkaṇaparṇādbhāradvāje|
Untranslated yet.
Subchapter 3
४.३.१ युष्मदस्मदोरन्यतरस्यां खञ् च।
4.3.1 Yuṣmadasmadoranyatarasyāṁ khañ ca|
Untranslated yet.
४.३.२ तस्मिन् नणि च युष्माकास्माकौ।
4.3.2 Tasmin naṇi ca yuṣmākāsmākau|
Untranslated yet.
४.३.३ तवकममकावेकवचने।
4.3.3 Tavakamamakāvekavacane|
Untranslated yet.
४.३.४ अर्धाद्यत्।
4.3.4 Ardhādyat|
Untranslated yet.
४.३.५ परावराधमोत्तमपूर्वाच्च।
4.3.5 Parāvarādhamottamapūrvācca|
Untranslated yet.
४.३.६ दिक्पूर्वपदाट्ठञ् च।
4.3.6 Dikpūrvapadāṭṭhañ ca|
Untranslated yet.
४.३.७ ग्रामजनपदैकदेशादञ्ठञौ।
4.3.7 Grāmajanapadaikadeśādañṭhañau|
Untranslated yet.
४.३.८ मध्यान्मः।
4.3.8 Madhyānmaḥ|
Untranslated yet.
४.३.९ अ साम्प्रतिके।
4.3.9 A sāmpratike|
Untranslated yet.
४.३.१० द्वीपादनुसमुद्रं यञ्।
4.3.10 Dvīpādanusamudraṁ yañ|
Untranslated yet.
४.३.११ कालाट्ठञ्।
4.3.11 Kālāṭṭhañ|
Untranslated yet.
४.३.१२ श्राद्धे शरदः।
4.3.12 Śrāddhe śaradaḥ|
Untranslated yet.
४.३.१३ विभाषा रोगातपयोः।
4.3.13 Vibhāṣā rogātapayoḥ|
Untranslated yet.
४.३.१४ निशाप्रदोषाभ्यां च।
4.3.14 Niśāpradoṣābhyāṁ ca|
Untranslated yet.
४.३.१५ श्वसस्तुट् च।
4.3.15 Śvasastuṭ ca|
Untranslated yet.
४.३.१६ सन्धिवेलाऽऽद्यृतुनक्षत्रेभ्योऽण्।
4.3.16 Sandhivelā''dyṛtunakṣatrebhyo'ṇ|
Untranslated yet.
४.३.१७ प्रावृष एण्यः।
4.3.17 Prāvṛṣa eṇyaḥ|
Untranslated yet.
४.३.१८ वर्षाभ्यष्ठक्।
4.3.18 Varṣābhyaṣṭhak|
Untranslated yet.
४.३.१९ छन्दसि ठञ्।
4.3.19 Chandasi ṭhañ|
Untranslated yet.
४.३.२० वसन्ताच्च।
4.3.20 Vasantācca|
Untranslated yet.
४.३.२१ हेमन्ताच्च।
4.3.21 Hemantācca|
Untranslated yet.
४.३.२२ सर्वत्राण् च तलोपश्च।
4.3.22 Sarvatrāṇ ca talopaśca|
Untranslated yet.
४.३.२३ सायञ्चिरम्प्राह्णेप्रगेऽव्ययेभ्यष्ट्युट्युलौ तुट् च।
4.3.23 Sāyañciramprāhṇeprage'vyayebhyaṣṭyuṭyulau tuṭ ca|
Untranslated yet.
४.३.२४ विभाषा पूर्वाह्णापराह्णाभ्याम्।
4.3.24 Vibhāṣā pūrvāhṇāparāhṇābhyām|
Untranslated yet.
४.३.२५ तत्र जातः।
4.3.25 Tatra jātaḥ|
Untranslated yet.
४.३.२६ प्रावृषष्ठप्।
4.3.26 Prāvṛṣaṣṭhap|
Untranslated yet.
४.३.२७ सञ्ज्ञायां शरदो वुञ्।
4.3.27 Sañjñāyāṁ śarado vuñ|
Untranslated yet.
४.३.२८ पूर्वाह्णापराह्णार्द्रामूलप्रदोषावस्कराद्वुन्।
4.3.28 Pūrvāhṇāparāhṇārdrāmūlapradoṣāvaskarādvun|
Untranslated yet.
४.३.२९ पथः पन्थ च।
4.3.29 Pathaḥ pantha ca|
Untranslated yet.
४.३.३० अमावास्याया वा।
4.3.30 Amāvāsyāyā vā|
Untranslated yet.
४.३.३१ अ च।
4.3.31 A ca|
Untranslated yet.
४.३.३२ सिन्ध्वपकराभ्यां कन्।
4.3.32 Sindhvapakarābhyāṁ kan|
Untranslated yet.
४.३.३३ अणञौ च।
4.3.33 Aṇañau ca|
Untranslated yet.
४.३.३४ श्रविष्ठाफल्गुन्यनुराधास्वातितिष्यपुनर्वसुहस्तविशाखाऽषाढाबहुलाल्लुक्।
4.3.34 Śraviṣṭhāphalgunyanurādhāsvātitiṣyapunarvasuhastaviśākhā'ṣāḍhābahulālluk|
Untranslated yet.
४.३.३५ स्थानान्तगोशालखरशालाच्च।
4.3.35 Sthānāntagośālakharaśālācca|
Untranslated yet.
४.३.३६ वत्सशालाऽभिजिदश्वयुक्छतभिषजो वा।
4.3.36 Vatsaśālā'bhijidaśvayukchatabhiṣajo vā|
Untranslated yet.
४.३.३७ नक्षत्रेभ्यो बहुलम्।
4.3.37 Nakṣatrebhyo bahulam|
Untranslated yet.
४.३.३८ कृतलब्धक्रीतकुशलाः।
4.3.38 Kṛtalabdhakrītakuśalāḥ|
Untranslated yet.
४.३.३९ प्रायभवः।
4.3.39 Prāyabhavaḥ|
Untranslated yet.
४.३.४० उपजानूपकर्णोपनीवेष्ठक्।
4.3.40 Upajānūpakarṇopanīveṣṭhak|
Untranslated yet.
४.३.४१ सम्भूते।
4.3.41 Sambhūte|
Untranslated yet.
४.३.४२ कोशाड्ढञ्।
4.3.42 Kośāḍḍhañ|
Untranslated yet.
४.३.४३ कालात् साधुपुष्प्यत्पच्यमानेषु।
4.3.43 Kālāt sādhupuṣpyatpacyamāneṣu|
Untranslated yet.
४.३.४४ उप्ते च।
4.3.44 Upte ca|
Untranslated yet.
४.३.४५ आश्वयुज्या वुञ्।
4.3.45 Āśvayujyā vuñ|
Untranslated yet.
४.३.४६ ग्रीष्मवसन्तादन्यतरस्याम्।
4.3.46 Grīṣmavasantādanyatarasyām|
Untranslated yet.
४.३.४७ देयमृणे।
4.3.47 Deyamṛṇe|
Untranslated yet.
४.३.४८ कलाप्यश्वत्थयवबुसाद्वुन्।
4.3.48 Kalāpyaśvatthayavabusādvun|
Untranslated yet.
४.३.४९ ग्रीष्मावरसमाद्वुञ्।
4.3.49 Grīṣmāvarasamādvuñ|
Untranslated yet.
४.३.५० संवत्सराग्रहायणीभ्यां ठञ् च।
4.3.50 Saṁvatsarāgrahāyaṇībhyāṁ ṭhañ ca|
Untranslated yet.
४.३.५१ व्याहरति मृगः।
4.3.51 Vyāharati mṛgaḥ|
Untranslated yet.
४.३.५२ तदस्य सोढम्।
4.3.52 Tadasya soḍham|
Untranslated yet.
४.३.५३ तत्र भवः।
4.3.53 Tatra bhavaḥ|
Untranslated yet.
४.३.५४ दिगादिभ्यो यत्।
4.3.54 Digādibhyo yat|
Untranslated yet.
४.३.५५ शरीरावयवाच्च।
4.3.55 Śarīrāvayavācca|
Untranslated yet.
४.३.५६ दृतिकुक्षिकलशिवस्त्यस्त्यहेर्ढञ्।
4.3.56 Dṛtikukṣikalaśivastyastyaherḍhañ|
Untranslated yet.
४.३.५७ ग्रीवाभ्योऽण् च।
4.3.57 Grīvābhyo'ṇ ca|
Untranslated yet.
४.३.५८ गम्भीराञ्ञ्यः।
4.3.58 Gambhīrāññyaḥ|
Untranslated yet.
४.३.५९ अव्ययीभावाच्च।
4.3.59 Avyayībhāvācca|
Untranslated yet.
४.३.६० अन्तःपूर्वपदाट्ठञ्।
4.3.60 Antaḥpūrvapadāṭṭhañ|
Untranslated yet.
४.३.६१ ग्रामात् पर्यनुपूर्वात्।
4.3.61 Grāmāt paryanupūrvāt|
Untranslated yet.
४.३.६२ जिह्वामूलाङ्गुलेश्छः।
4.3.62 Jihvāmūlāṅguleśchaḥ|
Untranslated yet.
४.३.६३ वर्गान्ताच्च।
4.3.63 Vargāntācca|
Untranslated yet.
४.३.६४ अशब्दे यत्खावन्यतरस्याम्।
4.3.64 Aśabde yatkhāvanyatarasyām|
Untranslated yet.
४.३.६५ कर्णललाटात् कनलङ्कारे।
4.3.65 Karṇalalāṭāt kanalaṅkāre|
Untranslated yet.
४.३.६६ तस्य व्याख्यान इति च व्याख्यातव्यनाम्नः।
4.3.66 Tasya vyākhyāna iti ca vyākhyātavyanāmnaḥ|
Untranslated yet.
४.३.६७ बह्वचोऽन्तोदात्ताट्ठञ्।
4.3.67 Bahvaco'ntodāttāṭṭhañ|
Untranslated yet.
४.३.६८ क्रतुयज्ञेभ्यश्च।
4.3.68 Kratuyajñebhyaśca|
Untranslated yet.
४.३.६९ अध्यायेष्वेवर्षेः।
4.3.69 Adhyāyeṣvevarṣeḥ|
Untranslated yet.
४.३.७० पौरोडाशपुरोडाशात् ष्ठन्।
4.3.70 Pauroḍāśapuroḍāśāt ṣṭhan|
Untranslated yet.
४.३.७१ छन्दसो यदणौ।
4.3.71 Chandaso yadaṇau|
Untranslated yet.
४.३.७२ द्व्यजृद्ब्राह्मणर्क्प्रथमाध्वरपुरश्चरणनामाख्याताट्ठक्।
4.3.72 Dvyajṛdbrāhmaṇarkprathamādhvarapuraścaraṇanāmākhyātāṭṭhak|
Untranslated yet.
४.३.७३ अणृगयनादिभ्यः।
4.3.73 Aṇṛgayanādibhyaḥ|
Untranslated yet.
४.३.७४ तत आगतः।
4.3.74 Tata āgataḥ|
Untranslated yet.
४.३.७५ ठगायस्थानेभ्यः।
4.3.75 Ṭhagāyasthānebhyaḥ|
Untranslated yet.
४.३.७६ शुण्डिकादिभ्योऽण्।
4.3.76 Śuṇḍikādibhyo'ṇ|
Untranslated yet.
४.३.७७ विद्यायोनिसम्बन्धेभ्यो वुञ्।
4.3.77 Vidyāyonisambandhebhyo vuñ|
Untranslated yet.
४.३.७८ ऋतश्ठञ्।
4.3.78 Ṛtaśṭhañ|
Untranslated yet.
४.३.७९ पितुर्यच्च।
4.3.79 Pituryacca|
Untranslated yet.
४.३.८० गोत्रादङ्कवत्।
4.3.80 Gotrādaṅkavat|
Untranslated yet.
४.३.८१ हेतुमनुष्येभ्योऽन्यतरस्यां रूप्यः।
4.3.81 Hetumanuṣyebhyo'nyatarasyāṁ rūpyaḥ|
Untranslated yet.
४.३.८२ मयट् च।
4.3.82 Mayaṭ ca|
Untranslated yet.
४.३.८३ प्रभवति।
4.3.83 Prabhavati|
Untranslated yet.
४.३.८४ विदूराञ्ञ्यः।
4.3.84 Vidūrāññyaḥ|
Untranslated yet.
४.३.८५ तद्गच्छति पथिदूतयोः।
4.3.85 Tadgacchati pathidūtayoḥ|
Untranslated yet.
४.३.८६ अभिनिष्क्रामति द्वारम्।
4.3.86 Abhiniṣkrāmati dvāram|
Untranslated yet.
४.३.८७ अधिकृत्य कृते ग्रन्थे।
4.3.87 Adhikṛtya kṛte granthe|
Untranslated yet.
४.३.८८ शिशुक्रन्दयमसभद्वन्द्वेन्द्रजननादिभ्यश्छः।
4.3.88 Śiśukrandayamasabhadvandvendrajananādibhyaśchaḥ|
Untranslated yet.
४.३.८९ सोऽस्य निवासः।
4.3.89 So'sya nivāsaḥ|
Untranslated yet.
४.३.९० अभिजनश्च।
4.3.90 Abhijanaśca|
Untranslated yet.
४.३.९१ आयुधजीविभ्यश्छः पर्वते।
4.3.91 Āyudhajīvibhyaśchaḥ parvate|
Untranslated yet.
४.३.९२ शण्डिकादिभ्यो ञ्यः।
4.3.92 Śaṇḍikādibhyo ñyaḥ|
Untranslated yet.
४.३.९३ सिन्धुतक्षशिलाऽऽदिभ्योऽणञौ।
4.3.93 Sindhutakṣaśilā''dibhyo'ṇañau|
Untranslated yet.
४.३.९४ तूदीशलातुरवर्मतीकूचवाराड्ढक्छण्ढञ्यकः।
4.3.94 Tūdīśalāturavarmatīkūcavārāḍḍhakchaṇḍhañyakaḥ|
Untranslated yet.
४.३.९५ भक्तिः।
4.3.95 Bhaktiḥ|
Untranslated yet.
४.३.९६ अचित्ताददेशकालाट्ठक्।
4.3.96 Acittādadeśakālāṭṭhak|
Untranslated yet.
४.३.९७ महाराजाट्ठञ्।
4.3.97 Mahārājāṭṭhañ|
Untranslated yet.
४.३.९८ वासुदेवार्जुनाभ्यां वुन्।
4.3.98 Vāsudevārjunābhyāṁ vun|
Untranslated yet.
४.३.९९ गोत्रक्षत्रियाख्येभ्यो बहुलं वुञ्।
4.3.99 Gotrakṣatriyākhyebhyo bahulaṁ vuñ|
Untranslated yet.
४.३.१०० जनपदिनां जनपदवत् सर्वं जनपदेन समानशब्दानां बहुवचने।
4.3.100 Janapadināṁ janapadavat sarvaṁ janapadena samānaśabdānāṁ bahuvacane|
Untranslated yet.
४.३.१०१ तेन प्रोक्तम्।
4.3.101 Tena proktam|
Untranslated yet.
४.३.१०२ तित्तिरिवरतन्तुखण्डिकोखाच्छण्।
4.3.102 Tittirivaratantukhaṇḍikokhācchaṇ|
Untranslated yet.
४.३.१०३ काश्यपकौशिकाभ्यामृषिभ्यां णिनिः।
4.3.103 Kāśyapakauśikābhyāmṛṣibhyāṁ ṇiniḥ|
Untranslated yet.
४.३.१०४ कलापिवैशम्पायनान्तेवासिभ्यश्च।
4.3.104 Kalāpivaiśampāyanāntevāsibhyaśca|
Untranslated yet.
४.३.१०५ पुराणप्रोक्तेषु ब्राह्मणकल्पेषु।
4.3.105 Purāṇaprokteṣu brāhmaṇakalpeṣu|
Untranslated yet.
४.३.१०६ शौनकादिभ्यश्छन्दसि।
4.3.106 Śaunakādibhyaśchandasi|
Untranslated yet.
४.३.१०७ कठचरकाल्लुक्।
4.3.107 Kaṭhacarakālluk|
Untranslated yet.
४.३.१०८ कलापिनोऽण्।
4.3.108 Kalāpino'ṇ|
Untranslated yet.
४.३.१०९ छगलिनो ढिनुक्।
4.3.109 Chagalino ḍhinuk|
Untranslated yet.
४.३.११० पाराशर्यशिलालिभ्यां भिक्षुनटसूत्रयोः।
4.3.110 Pārāśaryaśilālibhyāṁ bhikṣunaṭasūtrayoḥ|
Untranslated yet.
४.३.१११ कर्मन्दकृशाश्वादिनिः।
4.3.111 Karmandakṛśāśvādiniḥ|
Untranslated yet.
४.३.११२ तेनैकदिक्।
4.3.112 Tenaikadik|
Untranslated yet.
४.३.११३ तसिश्च।
4.3.113 Tasiśca|
Untranslated yet.
४.३.११४ उरसो यच्च।
4.3.114 Uraso yacca|
Untranslated yet.
४.३.११५ उपज्ञाते।
4.3.115 Upajñāte|
Untranslated yet.
४.३.११६ कृते ग्रन्थे।
4.3.116 Kṛte granthe|
Untranslated yet.
४.३.११७ सञ्ज्ञायाम्।
4.3.117 Sañjñāyām|
Untranslated yet.
४.३.११८ कुलालादिभ्यो वुञ्।
4.3.118 Kulālādibhyo vuñ|
Untranslated yet.
४.३.११९ क्षुद्राभ्रमरवटरपादपादञ्।
4.3.119 Kṣudrābhramaravaṭarapādapādañ|
Untranslated yet.
४.३.१२० तस्येदम्।
4.3.120 Tasyedam|
Untranslated yet.
४.३.१२१ रथाद्यत्।
4.3.121 Rathādyat|
Untranslated yet.
४.३.१२२ पत्त्रपूर्वादञ्।
4.3.122 Pattrapūrvādañ|
Untranslated yet.
४.३.१२३ पत्त्राध्वर्युपरिषदश्च।
4.3.123 Pattrādhvaryupariṣadaśca|
Untranslated yet.
४.३.१२४ हलसीराट्ठक्।
4.3.124 Halasīrāṭṭhak|
Untranslated yet.
४.३.१२५ द्वन्द्वाद्वुन् वैरमैथुनिकयोः।
4.3.125 Dvandvādvun vairamaithunikayoḥ|
Untranslated yet.
४.३.१२६ गोत्रचरणाद्वुञ्।
4.3.126 Gotracaraṇādvuñ|
Untranslated yet.
४.३.१२७ सङ्घाङ्कलक्षणेष्वञ्यञिञामण्।
4.3.127 Saṅghāṅkalakṣaṇeṣvañyañiñāmaṇ|
Untranslated yet.
४.३.१२८ शाकलाद्वा।
4.3.128 Śākalādvā|
Untranslated yet.
४.३.१२९ छन्दोगौक्थिकयाज्ञिकबह्वृचनटाञ्ञ्यः।
4.3.129 Chandogaukthikayājñikabahvṛcanaṭāññyaḥ|
Untranslated yet.
४.३.१३० न दण्डमाणवान्तेवासिषु।
4.3.130 Na daṇḍamāṇavāntevāsiṣu|
Untranslated yet.
४.३.१३१ रैवतिकादिभ्यश्छः।
4.3.131 Raivatikādibhyaśchaḥ|
Untranslated yet.
४.३.१३२ कौपिञ्जलहास्तिपदादण्।
4.3.132 Kaupiñjalahāstipadādaṇ|
Untranslated yet.
४.३.१३३ आथर्वणिकस्येकलोपश्च।
4.3.133 Ātharvaṇikasyekalopaśca|
Untranslated yet.
४.३.१३४ तस्य विकारः।
4.3.134 Tasya vikāraḥ|
Untranslated yet.
४.३.१३५ अवयवे च प्राण्योषधिवृक्षेभ्यः।
4.3.135 Avayave ca prāṇyoṣadhivṛkṣebhyaḥ|
Untranslated yet.
४.३.१३६ बिल्वादिभ्योऽण्।
4.3.136 Bilvādibhyo'ṇ|
Untranslated yet.
४.३.१३७ कोपधाच्च।
4.3.137 Kopadhācca|
Untranslated yet.
४.३.१३८ त्रपुजतुनोः षुक्।
4.3.138 Trapujatunoḥ ṣuk|
Untranslated yet.
४.३.१३९ ओरञ्।
4.3.139 Orañ|
Untranslated yet.
४.३.१४० अनुदात्तादेश्च।
4.3.140 Anudāttādeśca|
Untranslated yet.
४.३.१४१ पलाशादिभ्यो वा।
4.3.141 Palāśādibhyo vā|
Untranslated yet.
४.३.१४२ शम्याष्ट्लञ्।
4.3.142 Śamyāṣṭlañ|
Untranslated yet.
४.३.१४३ मयड्वैतयोर्भाषायामभक्ष्याच्छादनयोः।
4.3.143 Mayaḍvaitayorbhāṣāyāmabhakṣyācchādanayoḥ|
Untranslated yet.
४.३.१४४ नित्यं वृद्धशरादिभ्यः।
4.3.144 Nityaṁ vṛddhaśarādibhyaḥ|
Untranslated yet.
४.३.१४५ गोश्च पुरीषे।
4.3.145 Gośca purīṣe|
Untranslated yet.
४.३.१४६ पिष्टाच्च।
4.3.146 Piṣṭācca|
Untranslated yet.
४.३.१४७ सञ्ज्ञायां कन्।
4.3.147 Sañjñāyāṁ kan|
Untranslated yet.
४.३.१४८ व्रीहेः पुरोडाशे।
4.3.148 Vrīheḥ puroḍāśe|
Untranslated yet.
४.३.१४९ असञ्ज्ञायां तिलयवाभ्याम्।
4.3.149 Asañjñāyāṁ tilayavābhyām|
Untranslated yet.
४.३.१५० द्व्यचश्छन्दसि।
4.3.150 Dvyacaśchandasi|
Untranslated yet.
४.३.१५१ नोत्वद्वर्ध्रबिल्वात्।
4.3.151 Notvadvardhrabilvāt|
Untranslated yet.
४.३.१५२ तालादिभ्योऽण्।
4.3.152 Tālādibhyo'ṇ|
Untranslated yet.
४.३.१५३ जातरूपेभ्यः परिमाणे।
4.3.153 Jātarūpebhyaḥ parimāṇe|
Untranslated yet.
४.३.१५४ प्राणिरजतादिभ्योऽञ्।
4.3.154 Prāṇirajatādibhyo'ñ|
Untranslated yet.
४.३.१५५ ञितश्च तत्प्रत्ययात्।
4.3.155 Ñitaśca tatpratyayāt|
Untranslated yet.
४.३.१५६ क्रीतवत् परिमाणात्।
4.3.156 Krītavat parimāṇāt|
Untranslated yet.
४.३.१५७ उष्ट्राद्वुञ्।
4.3.157 Uṣṭrādvuñ|
Untranslated yet.
४.३.१५८ उमोर्णयोर्वा।
4.3.158 Umorṇayorvā|
Untranslated yet.
४.३.१५९ एण्या ढञ्।
4.3.159 Eṇyā ḍhañ|
Untranslated yet.
४.३.१६० गोपयसोर्यत्।
4.3.160 Gopayasoryat|
Untranslated yet.
४.३.१६१ द्रोश्च।
4.3.161 Drośca|
Untranslated yet.
४.३.१६२ माने वयः।
4.3.162 Māne vayaḥ|
Untranslated yet.
४.३.१६३ फले लुक्।
4.3.163 Phale luk|
Untranslated yet.
४.३.१६४ प्लक्षादिभ्योऽण्।
4.3.164 Plakṣādibhyo'ṇ|
Untranslated yet.
४.३.१६५ जम्ब्वा वा।
4.3.165 Jambvā vā|
Untranslated yet.
४.३.१६६ लुप् च।
4.3.166 Lup ca|
Untranslated yet.
४.३.१६७ हरीतक्यादिभ्यश्च।
4.3.167 Harītakyādibhyaśca|
Untranslated yet.
४.३.१६८ कंसीयपरशव्ययोर्यञञौ लुक् च।
4.3.168 Kaṁsīyaparaśavyayoryañañau luk ca|
Untranslated yet.
Subchapter 4
४.४.१ प्राग्वहतेष्ठक्।
4.4.1 Prāgvahateṣṭhak|
Untranslated yet.
४.४.२ तेन दीव्यति खनति जयति जितम्।
4.4.2 Tena dīvyati khanati jayati jitam|
Untranslated yet.
४.४.३ संस्कृतम्।
4.4.3 Saṁskṛtam|
Untranslated yet.
४.४.४ कुलत्थकोपधादण्।
4.4.4 Kulatthakopadhādaṇ|
Untranslated yet.
४.४.५ तरति।
4.4.5 Tarati|
Untranslated yet.
४.४.६ गोपुच्छाट्ठञ्।
4.4.6 Gopucchāṭṭhañ|
Untranslated yet.
४.४.७ नौद्व्यचष्ठन्।
4.4.7 Naudvyacaṣṭhan|
Untranslated yet.
४.४.८ चरति।
4.4.8 Carati|
Untranslated yet.
४.४.९ आकर्षात् ष्ठल्।
4.4.9 Ākarṣāt ṣṭhal|
Untranslated yet.
४.४.१० पर्पादिभ्यः ष्ठन्।
4.4.10 Parpādibhyaḥ ṣṭhan|
Untranslated yet.
४.४.११ श्वगणाट्ठञ्च।
4.4.11 Śvagaṇāṭṭhañca|
Untranslated yet.
४.४.१२ वेतनादिभ्यो जीवति।
4.4.12 Vetanādibhyo jīvati|
Untranslated yet.
४.४.१३ वस्नक्रयविक्रयाट्ठन्।
4.4.13 Vasnakrayavikrayāṭṭhan|
Untranslated yet.
४.४.१४ आयुधाच्छ च।
4.4.14 Āyudhāccha ca|
Untranslated yet.
४.४.१५ हरत्युत्सङ्गादिभ्यः।
4.4.15 Haratyutsaṅgādibhyaḥ|
Untranslated yet.
४.४.१६ भस्त्राऽऽदिभ्यः ष्ठन्।
4.4.16 Bhastrā''dibhyaḥ ṣṭhan|
Untranslated yet.
४.४.१७ विभाषा विवधवीवधात्।
4.4.17 Vibhāṣā vivadhavīvadhāt|
Untranslated yet.
४.४.१८ अण् कुटिलिकायाः।
4.4.18 Aṇ kuṭilikāyāḥ|
Untranslated yet.
४.४.१९ निर्वृत्तेऽक्षद्यूतादिभ्यः।
4.4.19 Nirvṛtte'kṣadyūtādibhyaḥ|
Untranslated yet.
४.४.२० क्त्रेर्मम् नित्यं।
4.4.20 Ktrermam nityaṁ|
Untranslated yet.
४.४.२१ अपमित्ययाचिताभ्यां कक्कनौ।
4.4.21 Apamityayācitābhyāṁ kakkanau|
Untranslated yet.
४.४.२२ संसृष्टे।
4.4.22 Saṁsṛṣṭe|
Untranslated yet.
४.४.२३ चूर्णादिनिः।
4.4.23 Cūrṇādiniḥ|
Untranslated yet.
४.४.२४ लवणाल्लुक्।
4.4.24 Lavaṇālluk|
Untranslated yet.
४.४.२५ मुद्गादण्।
4.4.25 Mudgādaṇ|
Untranslated yet.
४.४.२६ व्यञ्जनैरुपसिक्ते।
4.4.26 Vyañjanairupasikte|
Untranslated yet.
४.४.२७ ओजस्सहोऽम्भसा वर्तते।
4.4.27 Ojassaho'mbhasā vartate|
Untranslated yet.
४.४.२८ तत् प्रत्यनुपूर्वमीपलोमकूलम्।
4.4.28 Tat pratyanupūrvamīpalomakūlam|
Untranslated yet.
४.४.२९ परिमुखं च।
4.4.29 Parimukhaṁ ca|
Untranslated yet.
४.४.३० प्रयच्छति गर्ह्यम्।
4.4.30 Prayacchati garhyam|
Untranslated yet.
४.४.३१ कुसीददशैकादशात् ष्ठन्ष्ठचौ।
4.4.31 Kusīdadaśaikādaśāt ṣṭhanṣṭhacau|
Untranslated yet.
४.४.३२ उञ्छति।
4.4.32 Uñchati|
Untranslated yet.
४.४.३३ रक्षति।
4.4.33 Rakṣati|
Untranslated yet.
४.४.३४ शब्ददर्दुरं करोति।
4.4.34 Śabdadarduraṁ karoti|
Untranslated yet.
४.४.३५ पक्षिमत्स्यमृगान् हन्ति।
4.4.35 Pakṣimatsyamṛgān hanti|
Untranslated yet.
४.४.३६ परिपन्थं च तिष्ठति।
4.4.36 Paripanthaṁ ca tiṣṭhati|
Untranslated yet.
४.४.३७ माथोत्तरपदपदव्यनुपदं धावति।
4.4.37 Māthottarapadapadavyanupadaṁ dhāvati|
Untranslated yet.
४.४.३८ आक्रन्दाट्ठञ्च।
4.4.38 Ākrandāṭṭhañca|
Untranslated yet.
४.४.३९ पदोत्तरपदं गृह्णाति।
4.4.39 Padottarapadaṁ gṛhṇāti|
Untranslated yet.
४.४.४० प्रतिकण्ठार्थललामं च।
4.4.40 Pratikaṇṭhārthalalāmaṁ ca|
Untranslated yet.
४.४.४१ धर्मं चरति।
4.4.41 Dharmaṁ carati|
Untranslated yet.
४.४.४२ प्रतिपथमेति ठंश्च।
4.4.42 Pratipathameti ṭhaṁśca|
Untranslated yet.
४.४.४३ समवायान् समवैति।
4.4.43 Samavāyān samavaiti|
Untranslated yet.
४.४.४४ परिषदो ण्यः।
4.4.44 Pariṣado ṇyaḥ|
Untranslated yet.
४.४.४५ सेनाया वा।
4.4.45 Senāyā vā|
Untranslated yet.
४.४.४६ सञ्ज्ञायां ललाटकुक्कुट्यौ पश्यति।
4.4.46 Sañjñāyāṁ lalāṭakukkuṭyau paśyati|
Untranslated yet.
४.४.४७ तस्य धर्म्यम्।
4.4.47 Tasya dharmyam|
Untranslated yet.
४.४.४८ अण् महिष्यादिभ्यः।
4.4.48 Aṇ mahiṣyādibhyaḥ|
Untranslated yet.
४.४.४९ ऋतोऽञ्।
4.4.49 Ṛto'ñ|
Untranslated yet.
४.४.५० अवक्रयः।
4.4.50 Avakrayaḥ|
Untranslated yet.
४.४.५१ तदस्य पण्यम्।
4.4.51 Tadasya paṇyam|
Untranslated yet.
४.४.५२ लवणाट्ठञ्।
4.4.52 Lavaṇāṭṭhañ|
Untranslated yet.
४.४.५३ किशरादिभ्यः ष्ठन्।
4.4.53 Kiśarādibhyaḥ ṣṭhan|
Untranslated yet.
४.४.५४ शलालुनोऽन्यतरस्याम्।
4.4.54 Śalāluno'nyatarasyām|
Untranslated yet.
४.४.५५ शिल्पम्।
4.4.55 Śilpam|
Untranslated yet.
४.४.५६ मड्डुकझर्झरादणन्यतरस्याम्।
4.4.56 Maḍḍukajharjharādaṇanyatarasyām|
Untranslated yet.
४.४.५७ प्रहरणम्।
4.4.57 Praharaṇam|
Untranslated yet.
४.४.५८ परश्वधाट्ठञ्च।
4.4.58 Paraśvadhāṭṭhañca|
Untranslated yet.
४.४.५९ शक्तियष्ट्योरीकक्।
4.4.59 Śaktiyaṣṭyorīkak|
Untranslated yet.
४.४.६० अस्तिनास्तिदिष्टं मतिः।
4.4.60 Astināstidiṣṭaṁ matiḥ|
Untranslated yet.
४.४.६१ शीलम्।
4.4.61 Śīlam|
Untranslated yet.
४.४.६२ छत्रादिभ्यो णः।
4.4.62 Chatrādibhyo ṇaḥ|
Untranslated yet.
४.४.६३ कर्माध्ययने वृत्तम्।
4.4.63 Karmādhyayane vṛttam|
Untranslated yet.
४.४.६४ बह्वच्पूर्वपदाट्ठच्।
4.4.64 Bahvacpūrvapadāṭṭhac|
Untranslated yet.
४.४.६५ हितं भक्षाः।
4.4.65 Hitaṁ bhakṣāḥ|
Untranslated yet.
४.४.६६ तदस्मै दीयते नियुक्तम्।
4.4.66 Tadasmai dīyate niyuktam|
Untranslated yet.
४.४.६७ श्राणामांसौदनाट्टिठन्।
4.4.67 Śrāṇāmāṁsaudanāṭṭiṭhan|
Untranslated yet.
४.४.६८ भक्तादणन्यतरस्याम्।
4.4.68 Bhaktādaṇanyatarasyām|
Untranslated yet.
४.४.६९ तत्र नियुक्तः।
4.4.69 Tatra niyuktaḥ|
Untranslated yet.
४.४.७० अगारान्ताट्ठन्।
4.4.70 Agārāntāṭṭhan|
Untranslated yet.
४.४.७१ अध्यायिन्यदेशकालात्।
4.4.71 Adhyāyinyadeśakālāt|
Untranslated yet.
४.४.७२ कठिनान्तप्रस्तारसंस्थानेषु व्यवहरति।
4.4.72 Kaṭhināntaprastārasaṁsthāneṣu vyavaharati|
Untranslated yet.
४.४.७३ निकटे वसति।
4.4.73 Nikaṭe vasati|
Untranslated yet.
४.४.७४ आवसथात् ष्ठल्।
4.4.74 Āvasathāt ṣṭhal|
Untranslated yet.
४.४.७५ प्राग्घिताद्यत्।
4.4.75 Prāgghitādyat|
Untranslated yet.
४.४.७६ तद्वहति रथयुगप्रासङ्गम्।
4.4.76 Tadvahati rathayugaprāsaṅgam|
Untranslated yet.
४.४.७७ धुरो यड्ढकौ।
4.4.77 Dhuro yaḍḍhakau|
Untranslated yet.
४.४.७८ खः सर्वधुरात्।
4.4.78 Khaḥ sarvadhurāt|
Untranslated yet.
४.४.७९ एकधुराल्लुक् च।
4.4.79 Ekadhurālluk ca|
Untranslated yet.
४.४.८० शकटादण्।
4.4.80 Śakaṭādaṇ|
Untranslated yet.
४.४.८१ हलसीराट्ठक्।
4.4.81 Halasīrāṭṭhak|
Untranslated yet.
४.४.८२ सञ्ज्ञायां जन्याः।
4.4.82 Sañjñāyāṁ janyāḥ|
Untranslated yet.
४.४.८३ विध्यत्यधनुषा।
4.4.83 Vidhyatyadhanuṣā|
Untranslated yet.
४.४.८४ धनगणं लब्धा।
4.4.84 Dhanagaṇaṁ labdhā|
Untranslated yet.
४.४.८५ अन्नाण्णः।
4.4.85 Annāṇṇaḥ|
Untranslated yet.
४.४.८६ वशं गतः।
4.4.86 Vaśaṁ gataḥ|
Untranslated yet.
४.४.८७ पदमस्मिन् दृश्यम्।
4.4.87 Padamasmin dṛśyam|
Untranslated yet.
४.४.८८ मूलमस्याबर्हि।
4.4.88 Mūlamasyābarhi|
Untranslated yet.
४.४.८९ सञ्ज्ञायां धेनुष्या।
4.4.89 Sañjñāyāṁ dhenuṣyā|
Untranslated yet.
४.४.९० गृहपतिना संयुक्ते ञ्यः।
4.4.90 Gṛhapatinā saṁyukte ñyaḥ|
Untranslated yet.
४.४.९१ नौवयोधर्मविषमूलमूलसीतातुलाभ्यस्तार्यतुल्यप्राप्यवध्यानाम्यसमसमितसम्मितेषु।
4.4.91 Nauvayodharmaviṣamūlamūlasītātulābhyastāryatulyaprāpyavadhyānāmyasamasamitasammiteṣu|
Untranslated yet.
४.४.९२ धर्मपथ्यर्थन्यायादनपेते।
4.4.92 Dharmapathyarthanyāyādanapete|
Untranslated yet.
४.४.९३ छन्दसो निर्मिते।
4.4.93 Chandaso nirmite|
Untranslated yet.
४.४.९४ उरसोऽण् च।
4.4.94 Uraso'ṇ ca|
Untranslated yet.
४.४.९५ हृदयस्य प्रियः।
4.4.95 Hṛdayasya priyaḥ|
Untranslated yet.
४.४.९६ बन्धने चर्षौ।
4.4.96 Bandhane carṣau|
Untranslated yet.
४.४.९७ मतजनहलात् करणजल्पकर्षेषु।
4.4.97 Matajanahalāt karaṇajalpakarṣeṣu|
Untranslated yet.
४.४.९८ तत्र साधुः।
4.4.98 Tatra sādhuḥ|
Untranslated yet.
४.४.९९ प्रतिजनादिभ्यः खञ्।
4.4.99 Pratijanādibhyaḥ khañ|
Untranslated yet.
४.४.१०० भक्ताण्णः।
4.4.100 Bhaktāṇṇaḥ|
Untranslated yet.
४.४.१०१ परिषदो ण्यः।
4.4.101 Pariṣado ṇyaḥ|
Untranslated yet.
४.४.१०२ कथाऽऽदिभ्यष्ठक्।
4.4.102 Kathā''dibhyaṣṭhak|
Untranslated yet.
४.४.१०३ गुडादिभ्यष्ठञ्।
4.4.103 Guḍādibhyaṣṭhañ|
Untranslated yet.
४.४.१०४ पथ्यतिथिवसतिस्वपतेर्ढञ्।
4.4.104 Pathyatithivasatisvapaterḍhañ|
Untranslated yet.
४.४.१०५ सभाया यः।
4.4.105 Sabhāyā yaḥ|
Untranslated yet.
४.४.१०६ ढश्छन्दसि।
4.4.106 Ḍhaśchandasi|
Untranslated yet.
४.४.१०७ समानतीर्थे वासी।
4.4.107 Samānatīrthe vāsī|
Untranslated yet.
४.४.१०८ समानोदरे शयित ओ चोदात्तः।
4.4.108 Samānodare śayita o codāttaḥ|
Untranslated yet.
४.४.१०९ सोदराद्यः।
4.4.109 Sodarādyaḥ|
Untranslated yet.
४.४.११० भवे छन्दसि।
4.4.110 Bhave chandasi|
Untranslated yet.
४.४.१११ पाथोनदीभ्यां ड्यण्।
4.4.111 Pāthonadībhyāṁ ḍyaṇ|
Untranslated yet.
४.४.११२ वेशन्तहिमवद्भ्यामण्।
4.4.112 Veśantahimavadbhyāmaṇ|
Untranslated yet.
४.४.११३ स्रोतसो विभाषा ड्यड्ड्यौ।
4.4.113 Srotaso vibhāṣā ḍyaḍḍyau|
Untranslated yet.
४.४.११४ सगर्भसयूथसनुताद्यन्।
4.4.114 Sagarbhasayūthasanutādyan|
Untranslated yet.
४.४.११५ तुग्राद्घन्।
4.4.115 Tugrādghan|
Untranslated yet.
४.४.११६ अग्राद्यत्।
4.4.116 Agrādyat|
Untranslated yet.
४.४.११७ घच्छौ च।
4.4.117 Ghacchau ca|
Untranslated yet.
४.४.११८ समुद्राभ्राद्घः।
4.4.118 Samudrābhrādghaḥ|
Untranslated yet.
४.४.११९ बर्हिषि दत्तम्।
4.4.119 Barhiṣi dattam|
Untranslated yet.
४.४.१२० दूतस्य भागकर्मणी।
4.4.120 Dūtasya bhāgakarmaṇī|
Untranslated yet.
४.४.१२१ रक्षोयातूनां हननी।
4.4.121 Rakṣoyātūnāṁ hananī|
Untranslated yet.
४.४.१२२ रेवतीजगतीहविष्याभ्यः प्रशस्ये।
4.4.122 Revatījagatīhaviṣyābhyaḥ praśasye|
Untranslated yet.
४.४.१२३ असुरस्य स्वम्।
4.4.123 Asurasya svam|
Untranslated yet.
४.४.१२४ मायायामण्।
4.4.124 Māyāyāmaṇ|
Untranslated yet.
४.४.१२५ तद्वानासामुपधानो मन्त्र इतीष्टकासु लुक् च मतोः।
4.4.125 Tadvānāsāmupadhāno mantra itīṣṭakāsu luk ca matoḥ|
Untranslated yet.
४.४.१२६ अश्विमानण्।
4.4.126 Aśvimānaṇ|
Untranslated yet.
४.४.१२७ वयस्यासु मूर्ध्नो मतुप्।
4.4.127 Vayasyāsu mūrdhno matup|
Untranslated yet.
४.४.१२८ मत्वर्थे मासतन्वोः।
4.4.128 Matvarthe māsatanvoḥ|
Untranslated yet.
४ ४.१२९ मधोर्ञ च।
4 4.129 Madhorña ca|
Untranslated yet.
४.४.१३० ओजसोऽहनि यत्खौ।
4.4.130 Ojaso'hani yatkhau|
Untranslated yet.
४.४.१३१ वेशोयशादेर्भगाद्यल्।
4.4.131 Veśoyaśāderbhagādyal|
Untranslated yet.
४.४.१३२ ख च।
4.4.132 Kha ca|
Untranslated yet.
४.४.१३३ पूर्वैः कृतमिनियौ च।
4.4.133 Pūrvaiḥ kṛtaminiyau ca|
Untranslated yet.
४.४.१३४ अद्भिः संस्कृतम्।
4.4.134 Adbhiḥ saṁskṛtam|
Untranslated yet.
४.४.१३५ सहस्रेण सम्मितौ घः।
4.4.135 Sahasreṇa sammitau ghaḥ|
Untranslated yet.
४.४.१३६ मतौ च।
4.4.136 Matau ca|
Untranslated yet.
४.४.१३७ सोममर्हति यः।
4.4.137 Somamarhati yaḥ|
Untranslated yet.
४.४.१३८ मये च।
4.4.138 Maye ca|
Untranslated yet.
४.४.१३९ मधोः।
4.4.139 Madhoḥ|
Untranslated yet.
४.४.१४० वसोः समूहे च।
4.4.140 Vasoḥ samūhe ca|
Untranslated yet.
४.४.१४१ नक्षत्राद्घः।
4.4.141 Nakṣatrādghaḥ|
Untranslated yet.
४.४.१४२ सर्वदेवात् तातिल्।
4.4.142 Sarvadevāt tātil|
Untranslated yet.
४.४.१४३ शिवशमरिष्टस्य करे।
4.4.143 Śivaśamariṣṭasya kare|
Untranslated yet.
४.४.१४४ भावे च।
4.4.144 Bhāve ca|
Untranslated yet.
TRANSLATION IS IN PROGRESS WITH NO POLISHING YET
Further Information
Этот документ был составлен Габриэлем Pradīpaka, одним из двух основателей этого сайта, духовным гуру, экспертом в санскрите и философии Трика.
Для получения дополнительной информации о санскрите, йоге и философии, или если вы просто хотите оставить комментарий, задать вопрос или нашли ошибку, напишите нам: Это наша электронная почта.
| Вернуться Глава 3 |  |
Продолжить чтение Глава 5 |